Informacje ogólne
Nazwa gatunku: czyściec wełnisty (Stachys byzantina K.Koch)
Okres kwitnienia: lipiec-sierpień; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne, półcieniste
Gleba: sucha, przepuszczalna
Pszczela aranżacja wnętrz
Czyściec wełnisty należy do lubianej przez pszczoły rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Jego wargowe kwiaty szczególnie lubią odwiedzać trzmiele, jednak w moim ogrodzie rośliny te od wielu lat w czasie sezonu są zaanektowane przez dość wojowniczy gatunek pszczoły samotnej, makatkę zbójnicę. Aczkolwiek warto pamiętać, że zadziorne bywają tylko samce i jest ona skierowana głównie przeciwko innym samcom tegoż gatunku.
Zdarza się jednak makatkom zbójnicom, że jako pszczoły mające wpisane w swą naturę obronę terytorium, przeganiają też inne gatunki pszczół ze swojego terytorium, które to zwykle obejmuje kilka roślin.
Rośliny te odpowiadają makatkom nie tylko pod względem pokarmu, które na nim zdobywają. Czyściec wełnisty pokryty jest włoskami, które to zbierane przez samice makatki są materiałem, który służy do budowy komórek gniazdowych. Jak dokładnie wygląda pszczoła przygotowująca taki pakuneczek do transportu można zobaczyć w artykule Kasi, która opisała dokłanie biologię tego gatunku. Czyli czyściec nie tylko zbójnice żywi, ale dodatkowo jego elementy służą do wystroju pszczelego mieszkania 😉
Charakterystyka
Czyściec wełnisty to roślina wieloletnia, należy do rodzinych jasnotowatych (Lamiaceae). Nie jest rośliną rodzimą, jednak często jest obecna w Polsce. Gdyż bez wątpienia jest to roślina, która się wyróżnia, nasze oczy przyciąga wyjątkowy kolor i włoski pokrywające gęsto całą bylinę. Kutner jest koloru srebrzystobiałego i nadje roślinie oryginalny wygląd. Co czyni ją bardzo pożądaną jako element rabaty kwietnej.
Największe łany czyśćca wełnistego oglądałam w ogrodzie w Wojsławicach. Niesamowite miejsce pełne trzmieli. 
Liście, które pojawiają się przed wyrośnięciem łodygi 
Liście łodygowe zapraszam, aby je nieco pogłaskać i sprawdzić, jak aksamitne są w dotyku 🙂 
Kwiaty określane jako mniej widowiskowe, ale mi się podobają i pszczołom też 😉
Łodyga się płoży i jest sztywna. Włochate, mięciutkie liście są duże o kształcie lancetowato-jajowatym i ulistnieniu nakrzyżległym. Liście utrzymują się nawet po sezonie, na wiosnę jest wskazane je usunąć. Roślina dorasta do około 50 cm. Kwiaty dwuwargowe, w kolorze różowe zebrane w kłosy, są mniej spektakularne niż inne części rośliny. Wyrastają z kątów liści i tworzą nibyokółki. Dla kwiatów wargowych typowe jest, i dotyczy to również czyśćca wełnistego, że rysunek na wardze wskazuje zapylaczom drogę do pożytków tej byliny.
Trzmiele ziemne (Bombus terrestris) 
Trzmiel leśny (Bombus pratorum) 
Trzmiel rudy (Bombus pascuorum)
Roślina dobrze rozmnaża się samodzielnie, dlatego występuje w ogrodach jako roślina okrywowa. Można również ją rozmnażać przez siew i najlepiej robić to wiosną. Innym sposobem może być podział tutaj dobrym terminem jest pełnia lata, niektórzy też odrywają starsze pędy wczesną jesienią.
Czyściec wełnisty, jakie pszczoły go odwiedzają?
Pszczoły samotnice przylatujące po pyłek: Anthophora furcata (porobnica drewniarka), Anthidium manicatum (makatka zbójnica)
Literatura:
- Sulborska A., Rośliny Pożytkowe, Wydawnictwo Bee&Honey.
- Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.
Za oznaczenie trzmieli dziękuję Alicji Dubickiej.
