Farbownik lekarski – Anchusa officinalis L.

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: farbownik lekarski (Anchusa officinalis L.)
Okres kwitnienia: czerwiec-październik; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne
Gleba: sucha, piaszczysta

Farbownik lekarski towarzysz całego sezonu

Natknęłam się na opracowania dotyczące farbownika lekarskiego, które podają, że kwitnie on do lipca i chociaż faktycznie jest to pożytek pełni lata, to jednak moje obserwacje wskazują, że kwitnie on jeszcze późnym latem. Chociaż można na nim spotkać również inne rodzaje pszczół dziko żyjących, to jednak zdecydowanie upodobał sobie tę wieloletnią roślinę, rodzaj Bombus, czyli trzmiele i trzmielce. Jego długi okres kwitnienia pozwala obserwować już wczesnowiosenne gatunki pszczół dzikich, takich jak murarka ogrodowa czy porobnica wiosenna, a także pojawiające się na późnym etapie sezonu samce, niektórych gatunków trzmielców.

Charakterystyka

Siedliskiem dla tego przedstawiciela ogórecznikowatych (Boraginaceae) są suche przydroża, wzgórza, skarpy, nieużytki, również miejsca przekształcone przez człowieka. Dobrze znosi gleby ubogie i suche. Jest byliną, rzadziej rośliną dwuletnią, dorastającą do 100 cm wysokości. Łodyga wzniesiona, ale też często pokładająca się, szorstko owłosiona. Podobnie liście są szorstko owłosione w kształcie lacetowate, podługowate, siedzące na większej długości łodygi.

Kwiaty początkowo mają kolor różowo-niebieski, następnie niebiesko-fioletowy. Wyrastają na krótkich szypułkach, wewnątrz kwiatu można dostrzec, spotykane w rodzinie ogórecznikowatych, owłosione osklepki. Ich celem jest zapobieganie wysychaniu nektaru lub rozcieńczaniu go przez deszcze.

Od wielu lat farbownik ma stałe miejsce w naszym ogrodzie, rozsiał też się samodzielnie w paru innych miejscach, gdzie rośnie z powodzeniem. I chociaż bywa, że sadzę jakieś bardziej fikuśne rośliny zapewniające pyłek i nektar, to jednak farbownik lekarski cieszy się niesłabnącym powodzeniem. Dodatkowo ze względu na budowę kwiatu, która wymaga sięgnięcia języczkiem w głąb kielicha oblatują go pszczoły dzikie z rodzaju kornutka (Eucera sp.), a to z pewnością jest widok, dla którego warto posadzić trędownika. Bez wątpienia obserwacja długich czułek kornutek daje mnóstwo radości i satysfakcji.

Farbownik lekarski, jakie pszczoły go odwiedzają?

Pszczoły samotnice przylatujące po pyłek: Anthophora aestivalis (porobnica czerwcowa), Anthophora bimaculata (porobnica chabrówka), Anthophora plumipes (porobnica wiosenna), Anthophora quadrifasciata, Anthophora quadrimaculata (porobnica ruda)

Literatura:

1. Flaga S., Rośliny pożytkowe pszczół samotnic, Kraków 2015.
2. Sulborska A., Rośliny Pożytkowe, Wydawnictwo Bee&Honey.
3. Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.

Za oznaczenie trzmieli serdecznie dziękuję Alicji Dubickiej.