Opowieści tysiąca i jednego kamienia [3]

Opowieści tysiąca i jednego kamienia to luźne wpisy o tym, co zaobserwowałam na kamieniach, które pieczołowicie zbieram. W poprzedniej części wspominałam o łobuziaku, który podobnie jak pszczoła murarka nakamionka (Hoplitis anthocopoides) zajmuje wgłębienia w kamieniach. Jego gniazda znajdowałam w wielu miejscach i nie mogłam dojść, co to. Dzisiaj opowieść o kamiennym łobuziaku.

Tajemnicze „coś” buduje gniazda na kamieniach podobnie jak nakamionka (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)

Od początku

Obserwując życie na kamieniach, co rusz znajdowałam gniazda składające się z wyraźnych komórek budowanych z kamieni, czasem też kawałków suchych traw. Przypominały one trochę komórki budowane przez murarkę nakamionkę, jednak były od nich zdecydowanie mniejsze.

Gniazda na kamieniu (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)

Najczęściej gniazda spotykam w zagłębieniach. Tutaj w nierównościach głazu, w opuszczonym gnieździe makateczki komonicówki, w szczelinie cegły (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)

Długo nie mogłam dojść do tego, co buduje takie gniazda. Dopiero pewnej zimy, gdy oglądałam zamknięcia gniazd pszczół doznałam olśnienia! Żądłówki używają jako budulca kamyków, ale spajają je zawsze jakimś materiałem: gliną czy żywicą, a w tajemniczych gniazdach nie ma widocznego materiału spajającego te kamienie!

Gniazda łobuziaka – brak spoin (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)

Olśnienie

Uświadomiłam sobie, że przecież skakun, który buduje gniazda w rurkach w domku dla owadów, również tworzy podobne konstrukcje zamykając się i skleja je pajęczyną, więc może być to również dzieło pająka. Postanowiłam to sprawdzić. Odchyliłam jedno z gniazd i moim oczom ukazał się widok jak poniżej, jednak w środku nie było niczego:

Otwarte puste nakamienne gniazdo. Widoczna od spodu pajęczyna potwierdziła moje przypuszczenia, jednak nie do końca (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)

W przypadku kolejnego gniazda miałam więcej szczęścia i trafiłam tam zgodnie z oczekiwaniami na pająka.

Pająk znaleziony w gnieździe na kamieniu (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)

Któż to taki?

Niestety nie znam się kompletnie na pająkach i nie mam pewności, co to za łobuziak. Jeżeli wśród Czytelników Dzikich zapylaczy znajduje się miłośnik pająków, który mógłby rozwiązać tę zagadkę, to bardzo byłabym wdzięczna za wskazówkę. Moje prywatne śledztwo zaprowadziło mnie do pająka z rodzaju Zodarion i obstawiam, że to właśnie ten gagatek. Pająki te polują na mrówki i robią to w sposób bardzo interesujący. Polecam zapoznać się z jednym z przedstawicieli tego gatunku Zodarion rubicundus, który został ciekawie opisany w magazynie „Salamandra” przez Tomasza Rutkowskiego w artykule pt. „O pająku, który jeździł koleją”. Odsyłam Was tam po więcej wiedzy, ponieważ po pierwsze: pająki to nie moja specjalizacja, a po drugie: nie ma co mnożyć bytów, jeżeli ktoś już opisał tego pająka 😉
Poszukując informacji znalazłam jeszcze, że w Polsce występuje drugi gatunek z tego rodzaju – Zodarion germanicum, który jest umieszczony w „Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce” ze statusem VU (narażony na wyginięcie) i występuje głównie na południu kraju.

I jeszcze chwila z pająkiem z rodzaju Zodarion w filmie National Geographic, gdzie możecie zobaczyć jego sposób polowania. Gorąco polecam! (źródło: NatGeo)

Na zakończenie

Ten gatunek pająka dość licznie występuje w Dziurze, nie jest zbyt wybredny i znaleźć go można na wielu kamieniach. Dlatego gdy znalazłam kamienie, które chciałam zaoferować murarce nakamionce, ukryłam je od razu przed nim. Jakiekolwiek zostawione kamienie bardzo szybko zostają przez niego zajęte. Dlatego gdy zapomniałam ukryć jeden z kamieni, który przeznaczyłam dla pszczół, został zajęty przez pająka, zanim pojawiły się nakamionki. Poniżej możecie porównać budowle pszczoły i pająka. Należy pamiętać, że zdjęcia mogą trochę zaburzać porównanie wielkości. Pająk buduje „komórki” zdecydowanie mniejsze niż pszczoła. Używa także drobniejszych kamyków i często zdarza mu się używać także materiałów roślinnych, czego u nakamionki nie zaobserwowałam.