Informacje ogólne

Nazwa gatunku: ożanka właściwa (Teucrium chamaedrys L.)
Okres kwitnienia: lipiec – wrzesień; pożytek późnoletni
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne
Gleba: wapienna, przepuszczalna, jałowa

Poznając niesamowity świat pszczół, przebyłam drogę od ignorancji ku nieco mniejszej ignorancji 😉 w tym jakże bogatym i złożonym tamcie. Dotyczyło to również roślin. Często, gdy wybieramy rośliny najważniejszym kryterium jest wygląd. Sprawą drugorzędną lub której w ogóle nie bierzemy pod uwagę jest:

– czy roślina jest rodzima (rośliny naturalnie występujące na danym obszarze),
– czy stanowi bazę pokarmową dla zapylaczy (dostarcza pszczołom pyłku lub/i nektaru),
– oraz czy jest to odmiana o kwiatach pojedynczych (czy nie jest przekształcona w odmianę o kwiatach pełnych nie dającą pszczołom pokarmu).

Kiedy już przebyłam tę niełatwą drogę dojrzewania, zaczęłam poszukiwać roślin rodzimych, różnorodnych będących wsparciem dla wielu gatunków dzikich pszczół. I tu pojawił się kolejny problem. Znalezienie sadzonek takich roślin w sprzedaży było bardzo trudne, dotyczyło to również nasion.

ożanka właściwa
Trzmiel rudy (Bombus pascuorum) jest chyba niewiele roślin, którymi gotów byłby wzgardzić, na pewno tą rośliną nie jest ożanka (fot. YT Dzikie Pszczoły)

Mam słabość do pewnego ogrodnika 😉

Aż moje życie odmienił on… pewien ogrodnik, u którego mogłam zakupić sadzonki czyśćców, werbeny, mikołajków, przegorzanów, głowienki, dzwonków, również ożanki, i wielu, wielu innych gatunków roślin pokarmowych pszczół dzikich. Wciągając go w rozmowę, zobaczyłam, jak kocha przyrodę. Gdy opowiadał o wróbelku, który założył w pobliżu gniazdo, o przepiórkach za płotem, o gnieździe trzmieli między rzędami roślin, jego głos podpowiadał, jak ceni naturę. I wtedy podzielił się ze mną pewną swoim niestandardowym podejściem a propos doboru roślin, które można było u niego zakupić. Mówił, że odwiedził go kiedyś inny ogrodnik i ze zdziwieniem się zapytał, gdzie ma tunele, w których chroni rośliny przed zimą. Na co ten mu odpowiedział, że nie ma takowych, bo u niego są jedynie te rośliny, które są w stanie przetrwać w naszych warunkach.

Z każdym kolejnym sezonem, gdy odwiedzam „mojego” ogrodnika, cieszę się i dziękuję Sile Wyższej, że ktoś taki jest w pobliżu. Dzięki niemu mogę się zaopatrzyć w sadzonki roślin, z którym ściśle związane są nasze pszczoły. Jeżeli ktoś chciałby go odwiedzić, a zamieszkuje Bory Tucholskie, to gorąco zachęcam: Przechlewo, za Biedronką 😉

Myślę, że warto też podpowiadać Waszym ogrodnikom, u których kupujecie rośliny, że oczekujecie też takich, które są rodzime. Jest to bardzo ważne, gdyż te rośliny są jak dziurka i psauje do nich klucz. Tym kluczem są nasi rodzimi zapylacze. Jeżeli zaś wybieracie odmiany ogrodowe, koniecznie warto zwrócić uwagę, aby nie miały kwiatów pełnych. A posiadały kwiaty pojedyncze i pewnie należałoby sprawdzić na naszej stronie 😉 czy stanowią dobre źródło pokarmu dla pszczół 😉

Charakterystyka

Ożanka właściwa jest rośliną wieloletnią i kolejnym już u nas przedstawicielem rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Jednak nie tak typowym, trochę się wyróżnia na tle rodziny, ale o tym za chwilę. Bylinę tę można spotkać w zaroślach, na suchych murawach, wzdłuż starych murów, na kamienistych i suchych zboczach.

Jest rośliną, która nie jest do końca ani krzewem, ani rośliną zielną. Czym jest? Półkrzewem lub podkrzewem – oznacza to, że górna część rośliny jest zielona, a dolna zdrewniała. Kiedy okres wegetacyjny dobiega końca, zanika tylko część zielona, a dolna zdrewniała zimuje. Pędy są liczne, owłosione, osiągają wysokość do 40 cm. Łodyga jest rozesłana, wznosząca się, często czerwono nabiegła. Liście są błyszczące i ciemno zielone, położone względem siebie naprzeciwlegle. Kształt jajowaty, jednak ich ciekawe karbowanie sprawia, że troszkę przypominają miniaturowy liść dębu.

Kwiaty również są ciekawe i odrobinę inne od tych, które są typowe dla jasnotowatych. Gdyż większość ma kwiaty dwuwargowe, a ożankowe kwiaty mają dolną klapę, ale u góry są cztery cienkie palczaste klapy. Kolor kwiatu jest fioletowo-różowy, a ich wielkość niewielka 🙂 ok. 1-1,5 cm. Kwiaty wyrastają na szczycie w nibyokółkach, a wyrastają one względem siebie dość blisko i tworzą nibygrono.

Ożanka tworzy u mnie urodziwe, zwarte, różowe poletko, dlatego śmiem twierdzić, że nadaje się jako roślina rabatowa, śmiało można obsadzić nią jakąś skarpę, a także ładnie się będzie się prezentować na jakiś murkach.

Rozmnażać ją można przez podział kępy, czynność tę wykonujemy jesienią lub poprzez wysiew nasion, a za tę czynność warto się zabrać wiosną. Ja szczęśliwie mam mojego cudownego ogrodnika, u którego mogę kupić sadzonki 🙂 Pamiętajcie Przechlewo za Biedronką, może się tam kiedyś spotkamy😊

Ożanka właściwa, jakie pszczoły ją odwiedzają?

Pszczoły samotnice przylatujące po pyłek: Anthidium manicatum (makatka zbójnica), Anthophora furcata (porobnica drewaniarka), Anthophora pubescens (porobnica opylona), Anthophora quadrimaculata (porobnica ruda)

Literatura:

  1. Fletcher N., Kieszonkowy atlas kwiatów dziko rosnących, Wydawnictwo Solis.
  2. Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.

Miłość do przyrody od zawsze była we mnie. Dzięki Tacie skupiła się na dzikich pszczołach. Wspólna pasja upowszechniania wiedzy o roślinach pokarmowych pszczół znalazła swój wyraz w prowadzeniu Kanału YT Dzikie Pszczoły. Na stronie zaś tworzę dział Rośliny dla pszczół i wspieram Alicję w upowszechnianiu wiedzy o trzmielach. Opublikowane artykuły

1 Komentarz

  1. Też mam kilka krzaczków ożanki. Kupiłem ją za 16 zł doniczkowaną w ogrodniczym z bólem serca i posadziłem na zorganizowanej celowo rabatce kwiatowej w sadzie, Niestety trawa zarosła ją mocno i trzeba było ją stamtąd ewakuować. Teraz rośnie przed domem ale szczerze mówiąc rewelacji nie ma. obok niej kwitł kłosowiec i był obsypany owadami, na ożankę prawie nic nie przylatywało. Może po prostu nie ma u mnie pszczółek 'idealnych’ dla niej?

Napisz komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.