Głowienka wielkokwiatowa – Prunella grandiflora (L.) Scholler.

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: głowienka wielkokwiatowa (Prunella grandiflora (L.) Scholler.)
Okres kwitnienia: czerwiec-sierpień; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne, półcieniste
Gleba: próchnicza, zawierająca wapń

Tego lata moje roślinne sensory były ustawione między innymi na wyszukiwanie głowienki, zarówno tej pospolitej, jak i wielkokwiatowej. W poprzednich letnich sezonach wydawało mi się, że nie spotykałam jej zbyt często. Ale wystarczyło chcieć znaleźć tę roślinę i już sama się prosiła o zauważenie. Spotkałam ją zarówno na trawniku w Polanicy Zdroju, na roztoczańskiej łące i na przydrożu w Borach Tucholskich. Jednak zdecydowanie częściej przychodziło mi trafić na tę pospolitą niż wielkokwiatową. Tę ostatnią zaś najczęściej spotykałam jako roślinę okrywową w ogrodach. Jednak w tym roku świętuje, bo udało mi się ją spotkać na naturalnym stanowisku w Owczarach na tamtejszych kserotermach, które zresztą słyną z różnych rzadko spotykanych gatunków roślin.

Charakterystyka

Głowienkę wielkokwiatową możemy spotkać w widnych zaroślach, na ubogich murawach, suchych łąkach i zboczach. Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae) i jest rośliną wieloletnią.

Wysokość rośliny od 15 cm do 25 cm, pędy owłosione, wzniesione i czterokanciaste, bywają czerwononabiegłe. Głowienka wielkokwiatowa dobrze się sprawdza w roli rośliny okrywowej, jest niewysoka, a dzięki pełzającym rozłogom ładnie się rozrasta. Liście są całobrzegie lub słabo karbowane, podługowatojajowate, owłosione, ogonkowe, wyrastają po dwa naprzeciw siebie. Ostatnia para liści znajdujących się na łodydze wyrasta tuż pod kwiatostanem. Jest on w kształcie gęstego kłosa. Składają się na niego dwuwargowe kwiaty, zebrane w nibyokółki. Kwiaty są w kolorze niebieskofioletowym, występują również odmiany ogrodowe w kolorze różowym i białym.

Wymiana nasion, bomby nasienne, mieszanki nasion

Głowienka bardzo dobrze rozmnaża się przez podział w okresie od marca do kwietnia. My naszą głowienkową łączkę założyliśmy dzięki nasionom, które otrzymałam od Kasi. Polecam wymienianie się nasionami roślin przyjaznych pszczołom, dzięki temu możemy odkryć nowe dla nas, a pożyteczne dla pszczół gatunki roślin. Jednak warto zwrócić uwagę na dwie istotne kwestie. Po pierwsze nigdy nie sadźmy roślin inwazyjnych (np. rdestowiec ostrokończysty, nawłoć kanadyjska, trojeść amerykańska), takie działanie skrajnie zagraża naszej rodzimej bioróżnorodności. Po drugie warto siać te rośliny w miejscach (donicach, skrzyniach, rabatach), gdzie będzimy mieli nad nimi kontrolę. Unikałabym sytuacji, gdzie rozsiewamy rośliny gdzie popadnie, zwłaszcza z opakowań mieszanek nasion z niepodanym składem gatunkowym.

Ostatnio dostałam zdjęcie rośliny w celu jej oznaczenia. Roślina ta rozpanoszyła się w środowisku, gdzie wcześniej jej nie było. Okazało się, że miasto rozprowadzało między mieszkańcami mieszankę nasion roślin, które rzekomo miały być przyjazne dla zapylaczy. Nie dość, że nie były przyjazne zapylaczom, to zdominowały występującą tam naturalnie roślinność. Dlatego bardzo uważajmy, na to co siejemy w naszej okolicy, czyńmy to odpowiedzialnie, najlepiej z nasion, które pochodzą z danego regionu.

Poletko

Moje poletko głowienki wielkokwiatowej okazało się oazą trzmielego życia, częstymi gośćmi były trzmiele o długich języczkach, czyli trzmiel rudy (Bombus pascuorum), trzmiel ogrodowy (Bombus hortorum), trzmiel leśny (Bombus pratorum). Dodatkowo zaglądały tam makatki zbójnice (Anthidium manicatum), a amatorką nektaru pobranego nie tradycyjną drogą, ale z boku kwiatowego kielicha okazała się miesierka długowłosa (Megachile circumcincta).

Za trzmiele podpowiedzi odnośnie gatunków, jak zawsze dziękuję Alicji Dubickiej.