Informacje ogólne
Nazwa gatunku: chaber bławatek (Centaurea cyanus L.)
Okres kwitnienia: czerwiec-październik; pożytek pełni lata
Pokarm: nektar i pyłek
Stanowisko: słoneczne
Gleba: nie ma szczególnych wymagań
„Kiedyś to było”…
…ciśnie się na usta myśląc o bławatku. Kiedyś tyle go było na uprawnych polach w zbożach ozimych. Jako chwast cieszył nas wraz z makami polnymi swoim pięknymi barwami. Cóż rolników na pewno cieszyła ich obecność dużo mniej. Stąd w użyciu pojawiły się herbicydy, które skutecznie z obecnością bławatka sobie poradziły. Do tego stopnia, że pszczelarze odczuwają ten ubytek pożytku w swoich pasiekach.
Chaber bławatek, który zapomniał, że ma być niebieski 😉 
A tu fioletowy… 
Czy to gdzieś założona specjalnie łaką kwietna? Nie to rośliny, które wyrosły przy nieopryskiwanym polu. Raj dla pszczół.
A skoro już użaliłam się nad bławatkiem i tęsknie wspomniałam dawne czasy, to czas przyjrzeć się specyfice tego członka rodziny astrowatych (Asteraceae).
Charakterystyka
Jest rośliną jednoroczną. Prócz wspomnianych pól uprawnych można ją spotkać na przydrożach, miedzach, nieużytkach i ugorach. Korzeń palowy, łodyga rozgałęziona sięga do 1 metra. W zależności od miejsca na łodydze roślina będzie w jej górnej części wykształcać liście równowąsko-lancetowate lub u dołu pierzastodzielne. Kwiaty typowo dla astrowatych zebrane w koszyczkowate kwiatostany na szczytach łodyg.
Kwiaty brzeżne lejkowate, które stanowią powabnię, zaś środkowe kwiaty rurkowate. Właśnie te kwiaty będą dostarczycielem pożytku w postaci nektaru i pyłku. U chabra bławatka można zaobserwować ciekawy mechanizm, który reaguje na ciężar owada poprzez obkurczenie się nitek pręcikowych, co powoduje wydostanie się pyłku na zewnątrz, co ułatwia zapylenie. (por. A. Sulborska, Rośliny Pożytkowe, str. 401)
Roślina pełna niespodzianek
Kolejną ciekawostką dotyczącą chabra bławatka jest fakt, że nie tylko służy on pszczołom jako źródło pokarmu. Gdyż również płatki jego kwiatów mogą stać się przydatne jako materiał, którym pszczoły dziko żyjące z gatunku murarka makowa (Hoplitis papaveris) wyściełają swoje gniazda.
Trzmiel ziemny (Bombus terrestris) na chabrze bławatku „skubany” przez mrówkę, która ma poczucie, że jej terytorium jest zagrożone 
Pszczolinka (Andrena sp.) na chabrze bławatku
Na łodygach bławatka obserwator może często zobaczyć kursujące w górę i dół mrówki. Jaki cel przyświeca im w tej wędrówce ku szczytowi łodygi? Chaber bławatek posiada nektarniki pozakwiatowe, są one obecne na listkach okrywy koszyczka. Nawet na przekwitniętym lub jeszcze nierozwiniętym kwiatostanie można dostrzec mrówki czy pszczoły spijające ten słodki smakołyk.
Nasiona długo zachowują żywotność, nawet do 10 lat! Rozmnażanie odbywa się przez wysiew owoców.
Ostatnią rzeczą, którą warto dodać o bławatku, że po przekwitnięciu bławatek będzie jeszcze swoimi nasionami karmił szczygły, dzwońce, mazurki, wróble… czyż można nie kochać bławatka?
Chaber bławatek, jakie pszczoły go odwiedzają?
Pszczoły samotnice przylatujące po pyłek: Andrena nigriceps, Anthophora bimaculata (porobnica chabrówka), Ceratina cyanea (rożyca błękitnawa), Dasypoda hirtipes (obrostka letnia), Halictus scabiosae (smuklik szerokopasy), Halictus subauratus (smuklik złotawy), Halictus quadricinctus (smuklik wielki), Hoplitis papaveris (murarka makowa), Lasioglossum sexnotatum (pseudosmuklik szparagowiec), Megachile maritima (miesierka wielka)
Literatura:
- Pogorzelec M., Atlas roślin miododajnych, Wydawnictwo Dragon.
- Sulborska A., Rośliny Pożytkowe, Wydawnictwo Bee&Honey.
- Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.
