Jedną z pospolitszych polskich dzikich pszczół jest obrostka letnia (Dasypoda hirtipes) – przedstawicielka rodziny spójnicowatych (Melittidae).

Ze względu na charakterystyczne „portki” łatwa jest do samodzielnego rozpoznania w terenie, dlatego też postanowiłam przybliżyć jej portret.

Obrostka letnia (Dasypoda hirtipes) – samica (fot. wł.)
Samica (fot. wł.)
(fot. wł.)

Widać gołym okiem, kto tu nosi spodnie 😉

Samica posiada na tylnych nogach długie i gęste szczoteczki. Wyjątkowość tej pszczoły tkwi nie tylko w „szerokich spodniach”, którymi potrafi zebrać duże ilości pyłku i nektaru, lecz także w tym, że wstaje jako jedna z pierwszych. Wynika to z faktu, że wiele kwiatów otwiera swe podwoje wcześnie rano i przed gorącym południem znów się zamyka. Śpiochy nie są w stanie zobaczyć piękna otwartej cykorii podróżnik. Kwiat potrafi zamknąć się czasami nawet już o godz. 9-10. A jest to jedna z ulubionych roślin obrostki letniej (Dasypoda hirtipes).

Obrostka letnia (Dasypoda hirtipes) – zapyłkowana samica na cykorii podróżnik (fot. wł.)
Obrostka letnia (Dasypoda hirtipes) – samica na cykorii podróżnik (fot. wł.)

Samiec obrostki letniej

Chociaż zwraca uwagę jego „puszystość”, rude włoski i długie nogi, samiec obrostki letniej nie jest tak charakterystyczny jak samica i łatwy do rozpoznania.

Samiec obrostki letniej (Dasypoda hirtipes) na chabrze (fot. wł.)
Samiec obrostki letniej (Dasypoda hirtipes) na cykorii podróżnik. Wyblakły od słońca (fot. wł.)
Wyblakły od słońca samiec na cykorii podróżnik. Wstając wcześnie rano można spotkać samce nocujące na kwiatach i spokojnie przyjrzeć się zanim zacznie się dzień i szaleńczy wyścig po kwiatach (fot. wł.)

Gniazdowanie

Obrostka letnia (Dasypoda hirtipes) najlepiej czuje się w miejscach, gdzie występuje jałowa, niezarośnięta, piaszczysta gleba.

Obrostka letnia (Dasypoda hirtipes) – samica kopiąca gniazdo (fot. wł.)
Samica budująca gniazdo (fot. wł.)
Piękne szczoteczki obrostki (fot. wł)
Film pokazujący sposób budowania gniazda przez obrostkę (źródło: Kanał YouTube Dzikie Pszczoły)

Samica kopie tunel na głębokość 20-60 cm, który rozgałęzia się na liczne korytarze. Na końcu nich tworzy komory lęgowe, w których składa kuliste pakiety stworzone z pyłku i nektaru. Osadzone są one na trzech małych wypustkach, co prawdopodobnie ma zapobiec pleśnieniu prowiantu dla larw.

Samica (fot. wł)
Samiec i samica obrostki letniej (Dasypoda hirtipes) (fot. wł.)

Odwiedzane kwiaty

Samica zbiera nektar i pyłek głownie z rodziny astrowatych. To, oprócz wyglądu, także cecha charakterystyczna tej pszczoły. Podobne do niej obrostki odwiedzają kwiaty z rodziny szczeciowatych.

Rano, gdy biegnę do cykorii podróżnik, jestem zawsze pewna, że obrostka letnia (Dasypoda hirtipes) mnie nie zawiedzie i ją tam spotkam. Przy zbieraniu pyłku jest bardzo aktywna i ciężko jej zrobić zdjęcie.
Lata od czerwca do września.

Obrostka letnia – zapyłkowana samica na cykorii podróżnik (fot. wł.)
Obrostka letnia (Dasypoda hirtipes) na cykorii podróżnik. Gatunek ten można spotkać licznie na kwiatach (fot. wł.)

W języku niemieckim nazwa brzmi Braunbürstige Hosenbiene, co może oznaczać „brązowoszczotkowa spodniowa pszczoła” lub coś w tym rodzaju 🙂 W języku angielskim Pantaloon Bee, co można luźno przetłumaczyć jako pszczoła w pantalonach.
Uwielbiam tłumaczyć te nazwy. Żałuję, że nie skończyłam żadnych podyplomowych studiów Tłumaczenia Nazw Pszczół. Bawi mnie to niezmiernie. Chętnie podjęłabym pracę zawodową w tym kierunku. To byłoby jak etat w Ministerstwie Głupich Kroków 🙂 [3]

Roślina na zdjęciu to chondrilla sztywna. „Kwiaty otwierają się w najjaśniejszej części dnia, zwykle między godziną 9 i 15. Gatunek należy do roślin kompasowych – blaszki liści łodygowych ustawiają się w porze najsilniejszego nasłonecznienia pionowo i równolegle do kierunku padania promieni słonecznych” [2]. Również chętnie odwiedzana przez obrostkę letnią (Dasypoda hirtipes) (fot. wł.)

Pasożytem gniazdowym obrostki letniej jest muchówka Miltogramma oestraceum.

Miałam zmierzyć pszczołę

No miałam. Wspominałam o tym w ostatnim wpisie. Znalazłam taką ładną martwą i suchą do prezentacji. Zostawiłam ją na talerzyku, żeby zrobić zdjęcie. Gdy kładłam książki na stół gdzieś mi ją zdmuchnęło i nie mogłam znaleźć 😀 Czasami są tacy ludzie, którym takie rzeczy się przytrafiają, no i padło na mnie 🙂 Przyznam, że życie z taką przypadłością na pewno jest barwne, ale równie kłopotliwe.

Martwa pszczoła (fot. wł.)
Nieżywa obrostka letnia, którą znalazłam zastygła w ciekawej pozycji, ale zupełnie nie nadającej się do wykonywania pomiaru (fot. wł.)
Obrostka letnia (Dasypoda hirtipes) (fot. wł.)

1. http://miesiecznik-pszczelarstwo.pl/pzn/sites/default/files/pzn1988_111-134.pdf
2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Chondrilla_sztywna
3. Monty Phyton: Ministerstwo Głupich Kroków: https://www.youtube.com/watch?v=hsPY9s1vVSE
4. https://insektarium.net/hymenoptera-2/mellitidae-spojnicowate/dasypoda-altercator-obrostka-letnia/
5. Obrostka letnia podczas pracy: https://youtu.be/lnb9W7-3H-A?t=119

Oznaczenie owadów: Darek Ogrodnik

Jestem miłośniczką żądłówek i założycielką strony dzicyzapylacze.pl. Oprócz publikowania artykułów o dzikich pszczołach i innych żądłówkach, na stronie opracowuję jej główne elementy. Szczególnie zajmuje mnie sposób gniazdowania oraz metody ochrony siedlisk żądłówek. [Opublikowane artykuły]

Napisz komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.