Łopian pajęczynowaty – Arctium tomentosum L.

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: łopian pajęczynowaty (Arctium tomentosum L.)
Okres kwitnienia: lipiec-wrzesień; pożytek późnoletni
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne
Gleba: gliniasta, wapienna

Smurf Maruda 😉

Łopian pajęczynowaty jest rośliną, którą kiedyś ceniliśmy. Wydaje się, że jest wiele roślin dziko rosnących, które należałoby odkryć na nowo. Odkąd przestaliśmy korzystać z roślin dziko rosnących jako roślin leczniczych (żywokost lekarski), przyprawowych (lebiodka pospolita), jadalnych (ostrożeń warzywny), barwierskich (chaber bławatek), paszowych (koniczyna łąkowa), kosmetycznych (rumianek pospolity) przestaliśmy je cenić. Są często dla nas tylko chwastami, a my nie lubimy sfer nieuporządkowanych, jeżeli z miejskiego trawnika sterczałby nam odważnie łopian, nostrzyk, ostrożeń, to wiele osób źle by to odebrało i uznało to za bałagan i zaniedbanie. Przyroda niestety źle znosi nasze pomysły porządkowania krajobrazu za wszelką cenę. Warto choć troszkę, troszeczkę próbować zmienić swoje podejście. Łopian pajęczynowaty pewnie też należy do takich roślin – kiedyś wykorzystywany w wielu przestrzeniach, dziś traktowany jako niepożądany.

Charakterystyka

Łopian pajęczynowaty jest rośliną dwuletnią, należącą do rodziny astrowatych (Asteraceae). Naturalnym siedliskiem dla łopianu są zarośla, przydroża, brzegi lasów, zbiorników wodnych, miejsca ruderalne. Jak to zwykle w przypadku roślin dwuletnich pierwszy rok to rozeta liści odziomkowych i korzeń gruby palowy kumulujący w sobie składniki na przyszły rok. Na kolejny rok wegetacji przypada zaś wykształcenie łodygi, która jest wzniesiona, rozgałęziona, omszona, o pokroju sięgającym nawet 2 m. Wspomniane liście odziomkowe są duże, o długich ogonkach i sercowato-jajowatym kształcie. Liście łodygowe są podobnie sercowate lub jajowate, o nieco krótszych ogonkach i zmniejszające się ku górze.

Kwiaty!!! Cóż to są za cudne kwiatostany, kuliste koszyczki, w których zebrane są purpurowoczerwone kwiaty rurkowate. Koszyczki o średnicy do 3,5 cm tworzą na szczycie łodygi baldachogrona. To co zwraca uwagę szczególnie, to kwiatostany powleczone długimi włoskami jakby pajęczyną. Łuski okrywy, które są osnute ową pajęczynką, są zielone i haczykowate. Warto się pochylić i spojrzeć na nie uważniej, bo są naprawdę piękne.

Dzieciństwo, rzepy, zoochoria, frytki

Któż odwiedzając rodzinę na wsi lub gdy spacerował po drogach śródpolnych nie toczył wojny na łopianowe „rzepy”. Czasem można było przemaszerować cały spacer i dopiero w domu się przekonać, że współtowarzysze udekorowali nas łopianowymi kulkami. To właśnie haczykowata okrywa koszyczka pomaga łopianowi się rozprzestrzeniać, gdyż przyczepia się do sierści zwierząt i wraz z nimi wędruje. Taki sposób rozsiewania się jest zwany zwierzęcosiewnością lub zoochorią. Takie zabawy przekwitniętymi kwiatostanami też pewnie często pomagały się łopianowi rozprzestrzeniać i wtedy również mieliśmy swój udział w zoochorii 😉

Zwykle nie piszę o roślinach w kontekście jedzenia poszczególnych ich części, ale znalazłam dość nietypową informację. Korzeń jednorocznej rośliny, który potrafi być dość okazały, bo nawet dorastający do 50 cm, niektórym służy do robienia frytek. A więc okazuje się, że nie tylko ziemniaki, bataty, ale także łopian może być surowcem na frytki. Ciekawe…

Literatura:

1. Sulborska A., Rośliny Pożytkowe, Wydawnictwo Bee&Honey.
2. Łopian pajęczynowaty