Przegląd organizmów towarzyszących żądłówkom gniazdującym w domku dla owadów, czyli drapieżniki, pasożyty i rabusie.

Wysmugowate (Sapygidae)

Charakteryzują się maczugowatymi czułkami i smukłym ciałem. Podczas nieobecności pszczoły składają jaja na zgromadzonych przez nią zapasach.

Melittobia acasta

Żywi się larwami różnych gatunków owadów. Często spotykana w gniazdach miesierkowatych (Megachilidae). W ciągu roku może mieć nawet kilka pokoleń. Małe, milimetrowe – wejdą wszędzie.

Monodontomerus sp.

Małe metalicznie lśniące błonkówki. Samica za pomocą pokładełka przebija kokon i składa jaja do komory, w której znajduje się larwa pszczoły. Częsty pasożyt murarki ogrodowej (Osmia bicornis).

Czart smolisty (Anthrax anthrax)

Pasożytuje na miesierkach i murarkach podrzucając swoje jaja do gniazd. Posiada umiejętność zawisania w powietrzu. Wygląda to wyjątkowo, gdy obserwuje się samice latające koło pszczelich gniazd w domku dla owadów. Przed złożeniem jaja zanurza końcówkę odwłoka w pyle (kurz, piasek). Następnie kołyszącym ruchem wrzuca otoczone pyłem jajo do gniazda dzikiej pszczoły.

Wlotka murarkowa (Cacoxenus indagator)

Kleptopasożytnicza muchówka składająca jaja w gniazdach dzikich pszczół. Jej larwy zjadają pyłek zebrany dla potomstwa przez gospodarza gniazda. Zna ją każdy posiadacz domku dla owadów.

Roztocz murarkowa

Żywi się pyłkiem znajdującym w gnieździe pszczół. Wiosną roztocza przyczepiają się do ciała pszczoły i razem z nią opuszczają gniazdo, transportowane do nowego miejsca lęgu. Gdy w gnieździe znajduje się dużo roztoczy, larwa pszczoły nie wytrzymuje konkurencji o pokarm i ginie z głodu.

Barciel pszczołowiec (Trichodes apiarius)

Chrząszcz z rodziny przekraskowatych; jego larwy żyją w gniazdach pszczół samotnic.

Skórnikowate (Dermestidae)

Niektóre gatunki żerują w gniazdach pszczół.

Osarek murarkowy (Leucospis dorsigera)

Preferuje miejsca nasłonecznione, gdzie może znaleźć gniazda gatunków żywicielskich. Jest on parazytoidem larw pszczół z rodziny miesierkowatych (Megachilidae).

Zadziorki (Gasteruption spp.)

Pasożytują w gniazdach dzikich pszczół, zjadając jego zawartość.

Osowate

W okolicy domku spotkać można również osowate. Larwy szerszenia europejskiego (Vespa crabro) żywione są głównie owadami: w większości muchówkami, ale też pszczołami, osami, ważkami. W skład ich menu mogą wchodzić również pająki. Na trzmiele polują rzadko.

Zdarza mi się obserwować osy z rodzaju Vespula oraz klecanki (Polistes spp.) wyjadające zapasy zgromadzone przez murarki żmijowcowej (Hoplitis adunca).

Dla porządku muszę zaznaczyć jeszcze, że w domku dla owadów mogą również gniazdować osowate mające neutralne znaczenie, np. bolica stonkówka (Symmorphus murarius).

Złotolitkowate

Charakterystycznie lśniące błonkówki. W sytuacji zagrożenia potrafią pokurczyć nogi i zwinąć się w kulkę. Stosunkowo niewiele gatunków złotolitkowatych pasożytuje na dzikich pszczołach, są to głównie przedstawicielki rodzaju Chrysura.

Szmeronia wałczatkówka (Stelis breviscula)

Pszczoła-kukułka podrzucająca jaja do gniazd innych pszczół. Jest kleptopasożyem pszczół takich jak: wałczatka wieoguzka (Heriades crenulatus), wałczatka dwuguzka (Heriades truncorum), nożycówka świerzbnicówka (Cheolostoma rapunculi).

Szmeronia wałczatkówka (Stelis breviscula) (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)

Szmeronia rożycówka (Stelis ornatula)

Pszczoła-kukułka. Jest kleptopasożyem pszczół takich jak: murarka komonicówka (Hoplitis claviventris), murarka trójzębna (Hoplitis tridentata), murarka jastrzębcowa (Hoplitis leucomelana), murarka lucernowa (Osmia caerulescens).

Ścieska niedopaska (Coelioxys inermis)

Jest pasożytem gniazdowym podrzucającym swojej jaja do gniazd innych pszczół. Pełni tam straż przy gniazdach, czekając aż właścicielki opuszczą je w poszukiwaniu pyłku lub budulca. Pszczołami żywicielskimi są: Megachile centuncularis (miesierka różówka), Megachile versicolor (miesierka niedopaska), Hoplitis papaveris (murarka makowa), Megachile maritima (miesierka wielka), Megachile ligniseca (miesierka łysawa), Megachile lapponica.

Ścieska niedopaska (Coelioxys inermis) (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)

Ścieska komonicówka (Coelioxys mandibularis)

Pszczoła-kukułka. Jest kleptopasożyem pszczół takich jak: miesierka różówka (Megachile centuncularis), miesierka niedopaska (Megachile versicolor), miesierka rdzawostopka (Megachile alpicola), murarka makowa (Hoplitis papaveris).

Ścieska komonicówka (Coelioxys mandibularis) (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)

Jestem miłośniczką żądłówek i założycielką strony dzicyzapylacze.pl. Oprócz publikowania artykułów o dzikich pszczołach i innych żądłówkach, na stronie opracowuję jej główne elementy. Szczególnie zajmuje mnie sposób gniazdowania oraz metody ochrony siedlisk żądłówek. [Opublikowane artykuły]