Bukwica zwyczajna – Betonica officinalis L.

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: bukwica zwyczajna, czyściec lekarski (Betonica officinalis L.)
Okres kwitnienia: czerwiec-wrzesień; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne, półcieniste
Gleba: gliniasta, piaszczysto-gliniasta

Bukwica zwyczajna jest dla mnie rośliną ważną, ponieważ uwielbiam trzmiele, a trzmiele uwielbiają bukwicę 😉 Nie zapomnę widoku obejmującego około 4 m² rosnącej bukwicy, gdzie z pewnością zobaczyłam największą ilość trzmieli na tak małej przestrzeni. Było to w Arboretum w Wojsławicach, gdzie trzmieli było setki, natomiast w całym ogrodzie tysiące. Czułam się jak w raju, a i trzmiele wyglądały na zadowolone. Marzyłoby mi się, żeby więcej było tam roślin dziko rosnących, choć poniekąd zostały uwzględnione w ramach małej kwietnej łączki. Zawsze coś 🙂

Charakterystyka

Roślina ta, znana też pod nazwą czyściec lekarski, jest byliną z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Występującą w zaroślach, gdzie jest dostęp do światła, na łąkach i w widnych lasach liściastych. Pod ziemią wykształca krótkie kłącze, które każdej wiosny jest początkiem nowych liści i pędu, które jesienną porą obumierają. Łodyga wzniesiona, pojedyncza, kanciasta, dorastająca do 100 cm wysokości, chociaż w natywnych warunkach, gdzie musi walczyć o światło i zasoby, jest mniejsza. Jest słabo ulistniona i nieznaczenie owłosiona. Liście odziomkowe na długich ogonkach, karbowane, podługowatojajowate o sercowej nasadzie, liście łodygowe są naprzeciwległe, węższe, również karbowane. Kwiaty zebrane w gęsty kwiatostan, który w formie nibykłosa wyrasta na szczycie łodygi. Korona kwiatu jest dwuwargowa, wielkości około 1,5 cm w kolorze purpurowym lub różowym.

Uwaga na gobliny w ogrodzie

Jeżeli nie użyłam dostatecznie ważkich argumentów, aby przekonać drogich Czytelników do posadzenia w ogrodzie bukwicy zwyczajnej w ramach zjawiskowej rabaty ubóstwianej przez liczne gatunki dzikich zapylaczy… to niech ostatecznym argumentem, który przechyli tę szalę niepewności będzie fakt, że według niektórych źródeł, roślinę tę sadzono w ogrodach przeciwko goblinom 😉 Niestety nie udało mi się utrwalić tych stworzeń na zdjęciach, ale to pewnie właśnie dzięki bukwicy, która rośnia u nas bujnie.

Bukwica rośnie w moim ogrodzie chociaż warunii w nim są powiedziałabym trudne, a gleba nie najlepsza. Jednak dla tych, ktorzy chcieliby tej bylinie stworzyć warunki perfekcyjne, to bukwica potrzebuje stanowiska słonecznego lub lekko ocienionego. Gelba jaką preferuje powinna być żyzna i wilgotna (u mnie nie jest ani żyzna, ani wilgotna). Nadaje się do rabaty naturalistyczne, ogrody ziołowe.

Rozmnażać można roślinę przez wysiew nasion wiosną lub podział dorosłej rośliny.

Dziękuję Kamilowi za wzbogacenie wpisu zdjęciem zadrzechni czarnorogiej (Xylocopa valga).

Bukwica zwyczajna, jakie pszczoły ją odwiedzają?

Pszczoły samotnice przylatujące po pyłek: Anthophora furcata (porobnica drewniarka), Anthophora quadrimaculata (porobnica ruda), Anthidium manicatum (makatka zbójnica), Rophites quinquespinosus (wigorczyk włochaty)

Literatura:

1. Fletcher N., Kieszonkowy atlas kwiatów dziko rosnących, Wydawnictwo Solis.
2. Nawara Z., Rośliny łąkowe, Warszawa 2006.
3. Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.