Róża dzika – Rosa canina L.

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: róża dzika, róża psia (Rosa canina L.)
Okres kwitnienia: maj-lipiec; pożytek wczesnoletni
Pokarm: pyłek
Stanowisko: słoneczne
Gleba: przepuszczalna, umiarkowanie wilgotna

Charakterystyka

Róża dzika jest rodzimym krzewem, należącym do rodziny różowatych (Rosaceae) występującym pospolicie i to jest bardzo dobra wiadomość, ponieważ w celu zdobycia pyłku odwiedza ją wiele gatunków pszczół dzikich. Należałoby tu koniecznie wspomnieć o trzmielach, których charakterystyczne bzyczenie i „bieg” wkoło pylników jest jednym z moich ulubionych widoków.

Typowym siedliskiem dla dzikiej róży są przydroża, zarośla, wzgórza, miedze, obrzeża lasów, zbocza. Jest rośliną azotolubną, dlatego pojawia się przy polach, które są nawożone azotem. Krzew ten dorasta do 3 m wysokości, chyba że spotkamy go w charakterze pnącza, to może dorastać nawet do 12 m. Charakterystyczne pokryte zakrzywionymi kolcami gałęzie są łukowato wygięte ku ziemi. Liście złożone z 5 lub 7 sztuk zielonych listków jajowato-eliptycznych. Brzegi listków są ostro piłkowane. Kwiaty pojedyncze lub zebrane w kwiatostany. Korona pięciopłatkowa, płatki w kolorze różowym, różowobiałym lub białym. Kwiaty wyrastają na szypułkach.

Kwiaty pojedyncze i pełne

Opowiadając o różach zawsze czuję się w obowiązku dodać od siebie takie oto 3 grosze. Pamiętajmy, aby sadząc róże w naszych ogrodach wybierać te o kwiatach pojedynczych (np. róża wielokwiatowa, róża francuska, róża dzika), które dają pyłkowy pożytek pszczołom. W odróżnieniu od tych odmian róż ogrodowych, gdzie przekształcono pręciki w dodatkowe płatki (róże pełne), pyłek jest niedostępny, a roślina dla pszczół całkowicie nieużyteczna. Warto mieć świadomość, że rośliny mogą zarówno sprawiać nam radość swym wyglądem i jednocześnie mogą dostarczać pszczołom pokarmu. Zadbajmy, aby udało nam się połączyć naszą satysfakcję z urodziwych roślin z satysfakcją owadów 😉 mających dostęp do pożytecznych dla nich roślin.

Roża psia, a może ptasia?

Kuba Typiak, mój znajomy z Ptasiej Strefy ostatnio opublikował filmik o tym, że róża dzika jest świetną propozycją na żywe żywopłoty. Żywe nie tylko dzięki buszujących w kwiatach pszczołom, ale także dzięki ptakom. Dla ptaków róża może być źródłem pokarmu, a także schronienia czy nawet miejscem lęgu. A więc za przykładem Kuby hodujmy róże ptasie 😉

Owoce, które podkarmiają ptaki, są cudnie purpurowoczerwone. Nasiona są chętnie zjadane przez dzwońce, grubodzioby i szczygły. Zaś za owocami przepadają kwiczoły, kosy, paszkoty i jemiołuszki. I to właśnie głównie ptaki biorą udział w rozsiewaniu nasion. Jest to przypadek zoochorii (zwierzęcosiewność), w jej szczególnym wydaniu endozoochorii – oznacza, to że nasiono musi przewędrować przez układ trawienny zwierzęcia i zostać wydalone, a następnie kiełkuje.

A dlaczego róża psia? Gdyż wierzono kiedyś, że korzenie rośliny mogą być skuteczne w leczeniu wścieklizny.

Róża dzika, jakie pszczoły ją odwiedzają?

Pszczoły samotne przylatujące po pyłek: Andrena barbilabris (pszczolinka małogłowa), Andrena bicolor (pszczolinka czarnogłowa), Andrena carantonica (pszczolinka wierzbinówka), Andrena chrysosceles (pszczolinka rdzawostopka), Andrena cineraria (pszczolinka niebieskawa), Andrena fucata, Andrena haemorrhoa (pszczolinka wiosenna), Ceratina cyanea (rożyca błękitnawa), Megachile circumcincta (miesierka długowłosa), Osmia bicolor (murarka leśna), Osmia bicornis (murarka ogrodowa)

Literatura:

1. Pogorzelec M., Atlas roślin miododajnych, Wydawnictwo Dragon.
2. Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.

*dziękuję Adamowi za ptasie podpowiedzi