Jasnota purpurowa – Lamium purpureum L.

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: jasnota purpurowa (Lamium purpureum L.)
Okres kwitnienia: marzec-październik; pożytek wczesnowiosenny
Pokarm: nektar i pyłek
Stanowisko: lekko cieniste
Gleba: żyzna, próchnicza, wilgotna

Charakterystyka

Największy komplement, jaki można o jasnocie napisać, to że jest pospolita 🙂 Jej pospolitość sprawia, że u progu sezonu jest rośliną, która żywi dzikich zapylaczy i jest dla nich zarówno rośliną pyłkodajną i nektarodajną. Ale uporządkujmy jasnota purpurowa jest jednoroczną (ozimą lub jarą) lub dwuletnią rośliną owadopylną, należącą do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Występuje przy polach uprawnych, łąkach, miejscach ruderalnych, na trawnikach, pod drzewami i krzewami. Ponieważ nie osiąga dużych wysokości udaje się dobrze znosić koszenie. Na terenach miejskich dla gatunków pszczół wczesnowiosennych będzie kluczową rośliną pokarmową.

Część podziemną stanowi kłącze, zaś część nadziemna dorasta do około 40 cm, a stanowi ją łodyga o ciekawej różowawej barwie. Układające się na krzyż jajowate liście w górnej części mogą mieć różowe wybarwienie. Krawędź liści jest karbowana, liście położone w górnej części mogą być wybarwione na różowe i z wierzchu pokryte wloskami. W kątach liści wyrastają kwiaty, które podobnie do kwiatów jasnoty białej będą tworzyć nibyokółki. Kwiaty mają budowę wargową, są w kolorze od ciemnoróżowego do jasnoróżowego, kolor kwiatu będzie się zmieniał wraz z jego rozwojem. Wnętrze dolnej wargi posiada ciemnoróżowy wzorek, który podpowiada owadom miejsce lokalizacji nektaru. Znajduje się on w wygiętej rurce, która jest wyściełana drobnymi włoskami, a ich zadanie polega na zapobieganiu wysychaniu nektaru.

Jasnota niby purpurowa, a pyłek amarantowy 😉

Roślina produkuje pyłek o pięknej amarantowoczerwonej barwie. Często pszczoły sięgające po nektar opuszczając kwiat są „ubrudzone” pyłkiem na włoskach znajdujących się na głowie. Dzieje się tak ponieważ pyłek znajduje się na pylnikach umiejscowionych po wewnętrznej stronie górnej wargi, jeżeli pszczoła czy trzmiel chce pobrać nektar musi się otrzeć o pylniki. Tak pięknie „ubrudzony” owad odwiedzi kolejny kwiat jasnoty purpurowej i dokona jej zapylenia.

Rozmnażać rośliny można przez wysiew nasion.

Wybitna

Część roślin wzbudza we mnie osobisty stosunek, zwłaszcza te, które sama posiadam lub te które z jakiś przyczyn są wybitne. Kiedy patrzę, jak dzicy zapylacze korzystają z pokarmu, który daje im jasnota purpurowa cieszę się wtedy tą roślinką, która znosi dzielnie koszenie i czasami naszą niechęć, gdy pojawia się nieproszona w naszym wypielęgnowanym ogrodzie. A ja nie mogę się oprzeć jej skromnej urodzie i przebarwiającym się na fioletowo liściom. Niech żyją jasnoty, niezależnie czy będzie to jasnota biała, purpurowa czy jasnota gajowiec! Wszystkie są wspaniałe i wszystkie są źródłem pokarmu dla pszczół.

Jasnota purpurowa, jakie pszczoły ją odwiedzają?

Pszczoły samotnice przylatujące po pyłek: Anthidium manicatum (makatka zbójnica), Anthophora aestivalis (porobnica czerwcowa), Anthophora plagiata (porobnica murarka), Anthophora plumipes (porobnica wiosenna), Anthophora quadrimaculata (porobnica ruda), Osmia aurulenta (murarka muszlówka), Osmia caerulescens (murarka lucernowa), Xylocopa violacea (zadrzechnia fioletowa)

Literatura:

1. Flaga S., Rośliny pokarmowe pszczół samotnic, Wydawnictwo BioDar.
2. Sulborska A., Rośliny Pożytkowe, Wydawnictwo Bee&Honey.
3. Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.