Łączeń baldaszkowy – Butomus umbellatus L.

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: łączeń baldaszkowy (Butomus umbellatus L.)
Okres kwitnienia: czerwiec-lipiec; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne
Gleba: żyzna, mokra gleba lub muliste dno

Roślina robi niesamowite wrażenie. Jest wysoka, ma piękne kwiaty, przyciąga wzrok z daleka. Tak właśnie się stało, gdy spacerowałam sobie nad zbiornikiem retencyjnym. Białoróżowe baldachy i ruch na kwiatach skupiły moją uwagę. Przy bliższym poznaniu roślina tylko zyskiwała 😉

Charakterystyka

Łączeń baldaszkowy jest byliną, jednoliścienną, należącą do rodziny łączniowatych (Butomaceae). Jest to pierwszy i ostatni przedstawiciel rodzaju łączeń, który zagości na naszej stronie, gdyż roślina ta przedstawicielem monotypowego rodzaju. Oznacza, że w swym rodzaju ma tylko jednego przedstawiciela. Ale za to jakiego okazałego. Sprzyjającym siedliskiem dla tej rośliny będą wody zarówno stojące i wolno płynące, a także mokradła.

Kłącza to ważna część tej rośliny, dzięki nimi może rozmnażać się wegetatywnie. I w naturalnych warunkach ten sposób jest najbardziej skuteczny. Z kłączy wyrastają bulwki, które wędrując z nurtem mogą być służyć wegetatywnemu rozmnażaniu rośliny. Kłącze rośnie poziomo jest grube i krótkie, wyrastają z niego liczne korzenie.

Liście w zależności czy są częścią rośliny, która jest zanurzona, czy rośnie na brzegu, mogą się różnić. Liście pływające u roślin wyrastających z wody będą cienkie i długie. Zaś te, które wyrastają na roślinach na brzegach cieków są wzniesione, równowąskie, trójkanciaste, sztywne mogą dorastać do 1 m długości.

Łodyga osiąga do 1,5 m, na jej szczycie wyrasta do 25 kwiatów tworząc pozorny baldach. Kolejne kwiatostany wyrastają naprzemiennie po obu stronach kłącza. Kwiaty są przedprątne, rozwijają się na długich szypułkach, ich długość jest zróżnicowana (4-10 cm). Wielkość kwiatu to 2-2,5 cm. Okwiat dzieli się okółek wewnętrzny – białóróżowy z żyłkowaniem, okółek zewnętrzyny czerwonawy i są mniejsze od tych wewnętrznych.

Łączeń baldaszkowy – rozmnażanie

Chociaż łączń może rozmnażać się dzięki nasionom, to jednak zdecydowanie skuteczniej dokonuje tego drogą wegetatywną. W danym siedlisku może rozprzestrzeniać się dzięki kłączom, a nowe tereny podbijać, dzięki przenoszonym przez wodę kłączom i bulwkom. Swoją rolę mają w tym również zwierzęta zwłaszcza gęsi, kaczki i piżmaki. Intensywne żerowanie kaczek może skutecznie ograniczyć. Nasiona, aby zachowały zdolność kiełkowania, muszą przebywać w wodzie lub w wilgoci.

Moje pierwsze zapoznanie z tą rośliną miało miejsce nad zbiornikiem retencyjnym i okazuje się, że ze względu na różny poziom wód w tych miejscach może on sprzyjać jego rozwojowi. Łączeń w przeciwieństwie do innych roślin wodnych np. trzciny lubi zmienny poziom wody. Jest całkowicie mrozoodporna, ale nie lubi zacienienia. Dzielenie kęp co 3-4 lata będzie wpływał na obfitość kwitnienia, gdyż ta zmniejsza się wraz z wiekiem rośliny. Na jesień warto ścinać uschnięte łodygi i liście.

Ciekawostki

• liście służyły kiedyś do wyplatania koszy i mat
• roślina może byś stosowana w fitoremediacji (oczyszczaniu wód). Może pobierać z wody toksyczne substancje, takie jak kadm i ołów
• kłącza są bogate w skrobię – były niegdyś spożywane przez ludność Syberii i Azji Środkowej