Bodziszek łąkowy – Geranium pratense L.

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: bodziszek łąkowy (Geranium pratense L.)
Okres kwitnienia: czerwiec-wrzesień; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne
Gleba: zasobna w azot

Bodziszek łąkowy nie jest rośliną skrytą, której trzeba szukać. Raczej sama się będzie nam rzucała się w oczy z rowów, przydroży, alei leśnych, brzegów strumieni, wyglądała z zarośli i łąk o nieco większej wilgotności. I zdecydowanie te wszystkie miejsca zyskują na pięknie, dzięki obecności bodziszka. Jednak na pewno łatwiej natrafić na tę roślinę zmierzając ku południowej części kraju. Kiedy podróżuję przez Polskę z kierunku północnego w stronę południa, to kiedy za oknem samochodu zaczynają się pojawiać bodziszki łąkowe, wiem, że na dobre opuściłam moje rejony. Zawsze, kiedy w trakcie spacerów widzę bodziszkowe kępy, zaglądam, co się dzieje na kwiatach i rzadko bywam rozczarowana. Bo tam a to trzmiel, a to samotka lub inna pszczoła zainteresowana pokarmem.

Charakterystyka

Rodzaj Geranium L. jest obecnie szacowany na 436 gatunków na całym świecie według The World Flora Online, głównie występujących w klimacie umiarkowanym

Bodziszek łąkowy jest rośliną wieloletnią, przedstawicielem rodziny bodziszkowatych (Geraniaceae). Bylina ta osiąga wysokość między 20 a 80 cm. Część podziemną stanowi dość krótkie kłącze. Łodyga jest wzniesiona, rozgałęziona, owłosiona u góry gruczołowato, na pozostałej części niegruczołowato. Liście dłoniasto-dzielne, głęboko wcięte prawie do nasady, również owłosione. Ogonek liściowy 6–21 cm, owłosiony. Liście łodygowe są naprzeciwległe, dolne liście ogonkowe, a górne liście są zwykle siedzące.

Kwiaty są zawsze tym, co przyciąga wzrok do bodziszków. Jedną z szczególnych cech tych kwiatów jest żyłkowanie, które pewnie najbardziej efektowne jest u bodziszka wielkopłatkowego i bodziszka czerwonego, jednak i bodziszek łąkowy ma tę piękną cechę. Kwiaty wyrastają na szypułkach (2-10 cm) po dwa na szczycie pędów, promień kwiatu około 2,5 cm. Korona składa się z pięciu płatków, które mają kształt jajowaty w kolorze fioletowym lub niebieskawym. Pręciki w dwóch okółkach, zewnętrzne okółki, naprzeciwko płatków, otwierają się uwalniając pyłek jako pierwsze. Pylniki ciemnofioletowe lub niebieskoszare.

Roślina lubi światło i toleruje jedynie niewielkie zacienienie. To co zdecydowanie przypadło bodziszkowi do gustu to przydroża. gdzie następuje emisja i osadzanie się azotu przy poruszaniu się pojazdów. Stąd bodziszek tak obficie rośnie wzdłuż dróg. Wiele roślin gleb ubogich nie lubi nadmiaru azotu, dlatego nie rosną na glebach nawożonych, bogatych w azot – bodziszkowi, to nie przeszkadza.

Bodziszek łąkowy i rozmnażanie

Rozmnaża się z nasion, rzadko może to odbyć się przez pędy boczne. Rozmnażanie wegetatywne nie ma większego znaczenia dla rośliny.

Roślina jest protoadnryczna, czyli pręciki dojrzewają przed słupkiem. Pierwsza faza produkcji pyłku jest nazywaną męską, a druga, gdy dojrzały jest słupek – żeńską. Naukowcy obliczyli nawet średnią długość trwania obu faz. Długość kwitnienia męskiego wynosiła 8,05 godz., kwitnienia żeńskiego była krótsza, wynosząca średnio 5,21 godz.

Najczęstszymi odwiedzającymi kwiaty bodziszka są trzmiele i pseudosmukliki, jednak oblatują je choć rzadziej pszczolinki, miesierki czy samotki lub nożycówki. Nektar nie jest produkowany obficie, jednak bodziszek jest ważnym jego źródłem dla trzmieli.

Ciekawostką związaną z tą rośliną są swoiste ukłony, które wykonuje bodziszek na różnych etapach swojego rozwoju. Kiedy kwiat jest w pąku jego główka jest pochylona, wraz z rozwijaniem się, wyprostowuje się, po zapyleniu zaś znów będzie się skłaniać ku dołowi, aby na etapie owocu i dojrzewania nasion znów się wyprostować i wyrzucić nasiona.

Bodziszek łąkowy, jakie pszczoły go odwiedzają?

Pszczoły przylatujące po pyłek: Lasioglossum pauxillum (pseudosmuklik mniszkowo-brodawnikowy)

Literatura:

1. Biological Flora of Britain and Ireland: Geranium pratense
2. Fletcher N., Kieszonkowy atlas kwiatów dziko rosnących, Wydawnictwo Solis.
3. Nawara Z., Rośliny łąkowe, Wydawnictwo Multico.
4. Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.