Dziewanna pospolita – Verbascum nigrum L.

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: dziewanna pospolita (Verbascum nigrum L.)
Okres kwitnienia: czerwiec – wrzesień; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek
Stanowisko: słoneczne
Gleba: piaszczysto-gliniasta

Dziewanna pospolita i jeleń

Mam taką drogę, która zakwita dziewannami. Obfitość kwitnienia przypada co dwa lata i właśnie w tym cyklu czerpię zawsze podwójną radość ze spacerów tam. Idę powoli, po lewej stronie mam moje dziewanny, za nimi małą skarpę, a za nią wspinający się po wzniesieniu gęsty, bo jeszcze młody, sosnowy bór. Z tego lasu, kiedyś najpierw usłyszałam niepokojące odgłosy, następnie wychynął i nastraszył mnie dość solidnie, dość solidny jeleń 😉 Ale wracając do dziewannowej, złocistej drogi, w zeszłym roku sprawdzałam, czy rosną rozety liści i tak jest ich mnóstwo. W tym znów roku przypada czas, w którym droga powinna zakwitnąć, nie mogę się doczekać! Obym nie spotkała jelenia 🙂

Charakterystyka

Dziewanna pospolita, jest roślina dwuletnią, z rodziny trędownikowatych (Scrophulariaceae). Jej siedlisko stanowią przydroża, nasypy, skarpy, wszelkie miejsca ruderalne. A że jest dzielną rośliną, ukazuje to dobrze zdjęcie powyżej, na którym widać, że trochę ziemi, ciepła i słońca, a dziewanna już walczy o swoje 🙂

W pierwszym roku roślina wykształca rozetę długoogonkowych liści. Następny rok to czas na wyrośnięcie łodygi jest ona wzniesiona, prosta, pojedyncza, choć górą może się rozgałęziać. Dół obły, góra nieco kanciasta. Łodyga wraz z wieńczącym go kwiatostanem może dorastać do 120 cm wysokości. Liście łodygowe są mniejsze niż te u podstawy, siedzące, szerokolancetowate.

Kwiaty dziewanny są zjawiskowo piękne. Rozwijają się w gronie na szczycie pędu, przypominając kłos. Barwa kwiatów jest żółta z czerwoną plamką u nasady. Płatków korony jest pięć, średnica kwiatu 1,5 do 2,4 cm. W środku pięć niezwykle oryginalnych, różowopomarańczowych pręcików z nerkowymi pylnikami, nitki pręcików porastają różowoczerwone włoski. Dzicy zapylacze na dziewannę przylatują wyłącznie ze względu na pyłek.

Wymarzone dla dziewanny pospolitej miejsce jest nasłonecznione. Gleba przepuszczalna, piaszczysto-gliniasta. Dobrze znosi zimy pod względem mrozoodporności, jedynie mogą zaszkodzić jej zimy zbyt wilgotne, bo liście mogą przegniwać. Dziewanna doskonale rozmnaża się z nasion, a jeżeli stanowisko jest przyjazne, to dobrze radzi sobie z samosiewu.

Łodygi dziewanny – dom i knot

W tym roku ruszyłam na zbieranie łodyg dziewanny pospolitej i wielkokwiatowej, aby stworzyć pomoce gniazdowe, dość późno, czyli w lutym. No i zrobiło mi się głupio, gdyż pierwszy pęd, który potraktowałam sekatorem, okazał się już zajęty. Najprawdopodobniej zimował tam chrząszcz, jak zasugerowała Kasia. Podpowiedziała, też że w tym wypadku łodygi warto zebrać po przekwitnięciu, bo może się okazać, że komuś zniszczymy miejsce gniazdowania lub zimowania. Wyciągnę wnioski na przyszłość. Pamiętajcie też, jeżeli przyjdzie Wam zbierać łodygi, zostawcie na terenie, z którego je pozyskujecie, większą ich część dla lokalnych owadów.

Podobnie jak inne gatunki dziewann, dawniej łodygi dziewanny pospolitej były stosowane do wytwarzania knotów do świec i pochodni, ponieważ, po nasączeniu tłuszczem, dobrze się paliły. Kto by się spodziewał, że takim celom służyły kiedyś ten rodzaj roślin.