Oj, dawno już nie opisywałam drapieżnych żądłówek z rodziny grzebaczowatych. Koniecznie trzeba to zmienić. Dlatego dzisiaj przedstawię cudne maleństwo, dość pospolite i charakterystycznie ubarwione. Zwilec europejski (Dinetus pictus), bo o nim mowa, jest łatwy do samodzielnej identyfikacji i raczej nietrudno go spotkać.
Ogólna charakterystyka
Jak już wspominałam, zwilec europejski (Dinetus pictus) to grzebacz łatwo rozpoznawalny, z wyraźnym dymorfizmem płciowym. Wielkość samicy to 6-9 mm, a samca 5-7 mm. Gatunku tego najlepiej szukać na nasłonecznionych, bardzo nagrzewających się miejscach: terenach piaszczystych; leśnych, skąpanych w słońcu drogach, osłoniętych od wiatru piaszczystych ścieżkach. To bardzo ciepłolubny gatunek.
samiec 
samica
Samce zwilca europejskiego (Dinetus pictus)
Samce zwilców spotkać często możemy patrolujące wystające punkty, po których szybko się przemieszczają. Czasami ich trasa patrolu nakłada się z kursami innych osobników tego samego gatunku, a także innych gatunków grzebaczowatych, które współwystępują w siedlisku.
Te charakterystyczne punkty mają dla samców grzebaczowatych duże znaczenie i chociaż na zdjęciach obiekty, na których wypatrują samic, wyglądają na duże, to ich wysokość przeważnie nie przekracza 1 cm, bo same owady są bardzo małe.
Bardzo lubię schylać się nisko i „przenikać” do tego świata patrolujących grzebaczy. Spójrzcie poniżej na kopiec piasku, który był oblatywany przez samca otrętwiacza (Oxybelus sp.). Zastanawiałam się, na którym wywyższeniu kopca pojawi się samiec i dlaczego wybiera ten, a nie inny punkt obserwacji.
Zwilcowe amory
Podczas amorów samiec gładzi oczy samicy, a także pieści jej czułki. Siedzi daleko z przodu ciała samicy, obejmując ją w ten sposób, by nie utrudniać latania. Gdy obserwowałam je łączące się na kwiatach, samica z samcem na grzbiecie, skakała po kwiatach, nie przejmując się zbytnio obecnością samca.
Budowa gniazda
Dość oryginalny jest u tego gatunku sposób budowy gniazda, przypominający sposób budowania gniazda, jaki opisywałam u murarki makowej (Hoplitis papaveris). Nie to, żeby zwilec wykładał gniazda płatkami maku 😉 Podobne jest to, że jak murarka, samica zwilca podczas drążenia korytarza wynosi grudki ziemi i w locie wyrzuca je w odległości kilkudziesięciu centymetrów poza gniazdem. Można zobaczyć to na filmie poniżej.
Główny korytarz ma długość kilku centymetrów (6-7), który początkowo biegnie ukoście, a potem stromo w dół, zakończony kilkoma komorami lęgowymi, które samica zaopatruje pluskwiakami z rodziny zażartkowatych (Nabidae). Ofiara transportowana jest w locie, trzymana przez samicę przednimi nogami.
Wejście do gniazda zwilca europejskiego (Dinetus pictus)
Wejście do gniazda cały czas pozostaje zamknięte. Zarówno wtedy, gdy samica wchodzi do gniazda….
… jak i wtedy, gdy je opuszcza.
Na zakończenie
Szukając zwilca europejskiego (Dinetus pictus) wybierajmy ciepłe, osłonięte od wiatru miejsca. Najlepiej wypatrywać samce, które patrolować będą wystające punkty na odsłoniętej ziemi. Łatwo wtedy rzucają się w oczy, przemieszczając się według schematów. Dobrych spotkań!
Oznaczenie owadów: Darek Ogrodnik
Źródła i dodatkowa lektura
- M. Blosch, Grabwespen: Illustrierter Katalog der einheimischen Arten, Magdeburg 2014.M.
- Blosch, Grabwespen Deutschlands,Keltern 2000.
- Rolf Witt, Wespen: beobachten, bestimmen, Augsburg 1998.
