Uświadomiłam sobie, że nie opisałam jeszcze żadnej pszczolinki, mimo że w Polsce stanowią bogatą w gatunki rodzinę. Są również ważną grupą zapylaczy drzew owocowych. Na początek wybrałam gatunek, który mamy szansę spotkać wiosną jako jeden z pierwszych. Jest to pospolita pszczolinka – pszczolinka pospolita (Andrena flavipes) 😉
Wygląd pszczolinki pospolitej (Andrena flavipes)
To dość duża pszczoła: samce mają wielkość 9-11 mm, samice 11-13 mm. Po angielsku nazywa się Yellow-legged Mining Bee, co możemy przetłumaczyć, jako pszczoła ziemna z żółtymi nogami. Po niemiecku natomiast Gemeine Erdbiene, czyli pospolita pszczoła ziemna. Po łacinie Andrena flavipes, gdzie flavus oznacza blond a pes stopę, więc może być tłumaczona tu jako pszczolinka blondstopa 🙂
Samce wyglądają inaczej niż samice. Są szczuplejsze, pokryte rzadszymi włosami i pozbawione gęstej szczotki pomarańczowo-żółtych włosów na ostatniej parze nóg.
Podobieństwo do innych gatunków
Pszczoła miodna (Apis mellifera)
Pszczolinka pospolita (Andrena flavipes( najbardziej podobna jest do pszczoły miodnej. Jednak wystarczy przyjrzeć się ostatniej parze nóg. U pszczoły miodnej goleń jest szeroka i nieowłosiona, podczas gdy u pszczolinki jest owłosiona i o żółto-pomarańczowym odcieniu.
Pszczolinka białobrzucha (Andrena gravida)
Obie pszczolinki mają podobne ostatnie pary nóg a wytarte i wypłowiałe wyglądają niemal identycznie. Zauważalną różnicą miedzy tymi dwoma gatunkami jest to, że pszczolinka białobrzucha ma silnie owłosiony jasny tułów oraz szerokie paski na odwłoku. Starsze osobniki obu gatunków są trudne do identyfikacji i łatwo je ze sobą pomylić..
Gniazdowanie pszczolinki pospolitej (Andrena flavipes)
Pszczolinka pospolita tworzy gniazda do głębokości 16-23 cm. Prowadzi samotny tryb życia. Oznacza to, że każda samica samodzielnie kopie gniazdo, sama składa jaja i je oprowiantowuje.
Gniazda pszczolinki pospolitej (Andrena flavipes) są budowane w ziemi i często występują w gęstych skupiskach. Mimo dużego nagromadzenia gniazd i wrażenia obserwacji roju, mamy do czynienia z samodzielnymi jednostkami. Pszczoły w sąsiadujących ze sobą gniazdach żyją samotnie i są łagodne. Można przebywać w ich otoczeniu bez obaw o agresję z ich strony.
Kiedy i gdzie możemy ją spotkać?
Pszczoła ma dwa pokolenia w roku. Lata od marca do maja i ponownie od czerwca do sierpnia. Pokolenie wiosenne jest zwykle znacznie liczniejsze niż pokolenie letnie.
Spotkamy ją różnych środowiskach, takich jak: krawędzie lasu i polany; piaskownie i żwirownie, parki i ogrody. Nie ma ona specjalnych wymagań dotyczących gniazdowania.
Odwiedzane rośliny
Pszczolinka pospolita nie jest wybredna, jeżeli chodzi o oblatywane rośliny. Znajdziemy ją na różnych roślinach. Ja spotykałam ja na wierzbach, krwawnikach, makach, dzikiej gruszy, tarninie czy starcu jakubku.
Pyłek transportuje na tylnych odnóżach.
Koczownica lucernówka (Nomada fucata) – pasożyt gniazdowy pszczolinki pospolitej
Koczownica lucernówka to jedna z pszczół pasożytniczych. Ze względu na brak owłosienia, smukłą sylwetkę oraz ubarwienie, często mylona jest z osami. Koczownice nie zbierają pyłku i nie budują własnych gniazd, lecz podrzucają jajo do gniazda gospodarza. Larwa koczownicy zjada jajo albo larwę pszczolinki a następnie przystępuje do konsumpcji zgromadzonego pokarmu.
Na zakończenie
Pszczoły ziemne do gniazdowania potrzebują odsłoniętych miejsc, więc warto zostawić im parę niezarośniętych miejsc na trawniku, żeby mieć przyjemność obserwacji tego ładnego gatunku. Konieczne jest także o zadbanie o rośliny przyjazne pszczołom.
Zdjęcia dodatkowe pszczolinki pospolitej (Andrena flavipes)
Samice
Samce
Źródła i dodatkowa lektura:
1. Heiko Bellmann, Błonkówki. Przewodnik entomologa, Warszawa 2011.
2. Paul Westrich: Wildbienen Deutschlands, Stuttgrat 2018.
3. https://baza.biomap.pl/en/getpdf/KdOOP_Hymenoptera_Apidae_Andreninae_%282000%29_cz_XXIV_zesz_68d_nr_84.pdf
Oznaczenie owadów i cenne wskazówki:
Darek Ogrodnik
