Pszczolinka czarnogłowa (Andrena bicolor) to wszędobylska pszczoła. Występuje w różnych siedliskach, odwiedza kwiaty wielu roślin, bywa częstym gościem przydomowych ogrodów.

Pszczolinka czarnogłowa (Andrena bicolor) (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)

Pszczolinka czarnogłowa (Andrena bicolor) – podstawowe dane*

* Dział dotyczący oznaczania przygotowany we współpracy z Darkiem Ogrodnikiem, który oznacza żądłówki na Dzikich zapylaczach. Sekcja ta ma na celu ułatwienie amatorskiej obserwacji pszczół.

Nazwa gatunkowa:pszczolinka czarnogłowa (Andrena bicolor)
Rodzina: pszczolinkowate Andrenidae
Rodzaj: pszczolinka Andrena
Liczebność:pospolita
Występowanie:szeroko rozpowszechniona; ogrody, parki, występuje w wielu siedliskach
Wielkość:samica 9-11 mm, samiec 6-9 mm
Czas lotu:dwa pokolenia: marzec-maj, czerwiec-sierpień
Gniazdowanie:w ziemi
Źródło pyłku:szeroko polilektyczny
Pasożyt gniazdowy:koczownica podbiałówka (Nomada fabriciana)
Charakterystyczne cechy:samica: głowa pokryta czarnymi włoskami, tułów na górze rudo owłosiony, a po bokach w dolnej połowie z czarnymi włosami, przepaski na 3 pierwszych tergitach niezbyt gęste, z odstających rudawych włosów, Tylne golenie czarne z pomarańczowymi szczoteczkami
Pszczolinka czarnogłowa (Andrena bicolor) (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)
Pszczolinka odwiedzająca kwiaty, autor: Katarzyna Rosiak-Stepa

Gniazdowanie

To gatunek, który spotykam prawie zawsze i wszędzie. Nic dziwnego, bo nie jest wymagający. Występuje praktycznie we wszystkich siedliskach i brak mu preferencji do rodzaju gleby, w której gniazduje. Samice obserwuje się od marca, po czym ich liczebność spada do początku czerwca. Pokolenie letnie lata do sierpnia. Pszczoła gniazduje w samodzielnie wykopanych gniazdach w słabo porośniętej ziemi. Tunele mogą osiągać nawet do metra głębokości. Po ukończeniu gniazda, wejście główne i boczne przejścia, są zasypywane ziemią.

Odwiedzane kwiaty

Wśród dzikich pszczół można znaleźć takie, które odwiedzają szerokie spektrum kwiatów w celu zebrania pyłku, a także takie które związane są z rodzajem czy rodziną roślin. Pszczolinkę czarnogłową (Andrena bicolor) można go znaleźć na kwiatach roślin wielu rodzin. Wiosną, jak innych gatunków pojawiających się o tej porze roku, najlepiej szukać na kwitnących wierzbach, mniszkach. Pokolenie letnie najczęściej spotkać można na dzwonkach. To zamiłowanie pszczolinki czarnogłowej do dzwonków postanowili zbadać naukowcy, sprawdzając czy aby nie jest tak, że drugie pokolenie jest wyspecjalizowane w zbiorze pyłku z tej rośliny. Jednak hodowla wykazała, że zarówno larwy pierwszego pokolenia rozwijały się dobrze na dzwonku pokrzywolistnym, jak drugiego na mniszku lekarskim.

We Francji wykazano, że samce pszczolinki czarnogłowej (Andrena bicolor) są zapylaczami stroczyka Ophrys massiliensis.

Pasożyt gniazdowy

Znanym pasożytem gniazdowym pszczolinki czarnogłowej (Andrena bicolor) jest koczownica podbiałówka (Nomada fabriciana). To pszczoła-kukułka, która nie buduje samodzielnie gniazd podrzucając swoje jaja do gniazd innych pszczół.

Koczownica podbiałówka (Nomada fabriciana) (fot. Katarzyna Rosiak-Stepa)

Na zakończenie

To dobra pora by zajrzeć do dzwonków i poszukać tam pszczolinki czarnogłowej (Andrena bicolor), bo gatunek ten właśnie ma czas lotów. Do dzwonków warto zaglądać również z innego powodu – żeby zobaczyć tam wieczorem i w czas niepogody, jak śpią dzikie pszczoły. Udanych obserwacji!

Oznaczenie owadów: Darek Ogrodnik

Źródła i dodatkowa lektura

  1. Vereecken N.J., Patiny S., Patrolling males of Andrena bicolor F. (Hymenoptera, Andrenidae) as pollinators of Ophrys massiliensis VIGLIONE & VÉLA, Natura/. belges 87 (Orchid. 1 9) (2006), s. 63-68.
  2. Milet‑Pinheiro P., Herz K., Dötter S., Ayasse M., Host choice in a bivoltine bee: how sensory constraints shape innate foraging behaviors, BMC Ecol (2016).

Jestem miłośniczką żądłówek i założycielką strony dzicyzapylacze.pl. Oprócz publikowania artykułów o dzikich pszczołach i innych żądłówkach, na stronie opracowuję jej główne elementy. Szczególnie zajmuje mnie sposób gniazdowania oraz metody ochrony siedlisk żądłówek. [Opublikowane artykuły]

2 komentarze

  1. Witam
    Właśnie przed chwilą skończyłem i pozwolę sobie do tematu dołożyć swoje dwa grosze

    PSZCZÓŁKI 2023 07 15 / 28

    Co jedna to pszczółka ciekawsza
    Mniejsze większe i miodowe
    We wszystkich natura poznawcza
    Do ciężkiej pracy wszystkie gotowe

    Ślaz sobie dziwnie upodobały
    Nie tylko nektar zbierając
    W liściach wzorki powycinały
    Budulca do chaty szukając

    Jakoś trzeba choćby pomieszkiwać
    O następne pokolenia się starając
    Zagajniki i łąki nieustannie przeszukiwać
    Degustacji nektaru się oddając

    Różne kolory i wielkości
    Takoż i różne upodobania
    Ledwo na jednym kwiecie zagości
    Już do kolejnego berka gania

    Czasami właśnie tak to wygląda
    Jakby dzieci się zabawiały
    Jeden kwiat odwiedza na drugi zagląda
    A te barwą i aromatem je kusiły

    Motyle też się do zabawy włączają
    I robi się bardziej kolorowo
    Skrzydełka tęczowo migają
    Działając zapewne zespołowo

    A słońce kwiaty dopieszcza
    Jakby smakołyków im dodając
    Człowiek z wrażenia oczy wytrzeszcza
    Za ruchami owadów nienadążając

    I nagle ktoś łąkę kosi
    Na jej małych mieszkańców nie zważając
    Kto zdąży w górę się unosi
    W popłochu uciekając

    W nagim trawniku nic nie widzę
    Ani piękna ani ekonomii
    Praktycznie za ludzi się wstydzę
    Dlaczego człowiek za brzydotą goni

    Łąki kwietne takie wspaniałe
    Byłyby ozdobą parku każdego
    Ale niestety do ziemi wygalane
    Nie mają dla mnie sensu żadnego

    JAN JÓZEF ŁOZIŃSK

    Pozdrawiam serdecznie miłego weekendu życząc i na kolejne wieści z magicznego świata przyrody czekając

Napisz komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.