Informacje ogólne
Nazwa gatunku: mniszek lekarski (Taraxacum officinale)
Okres kwitnienia: kwiecień-lipiec; pożytek wiosenny
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne
Gleba: różne rodzaje, zasobna w azot
Charakterystyka
Na temat mniszka lekarskiego mogłabym może nawet napisać „Odę do mniszka” 😉 A kiedy czytam o mniszku takie sformułowania, jak: pospolity, trudny do wytępienia, to wiem, że obydwie te cechy działają na korzyść zapylaczy. Chociaż chcących pozbyć się go, mniszkowa wytrwałość w odradzaniu się, może nieco denerwować.
Już za momencik trawnik pokryje się złotymi, małymi słońcami 
Słoneczna, mniszkowa łąka i kawka amatorka owadów 
Mniszek kwitnący i po przekwitnięciu wygląda równie atrakcyjnie 
Cóż za wirtuozeria natury 
Pospolicie nazywany jest mleczem lub dmuchawcem, spotkać go można pastwiskach, łąkach, trawnikach, przydrożach. Ważną częścią rośliny jest jej dochodzący do nawet dwóch metrów palowy korzeń (tutaj można podziwiać jego długość). Z niego, co już możemy obserwować na powierzchni, wyrasta różyczka liści, które są one liczne i podłużne. W zależności od ilości światła, czy etapu sezonu, liście będą wcięte na różnej głębokości. Zaś ze środka rozety wyrastają puste w środku szypuły zwieńczone, każda jednym, intensywnie żółtym kwiatostanem, składającym się z kwiatów języczkowych. Średnica koszyczkowego kwiatostanu sięga do 6 cm. Zwykle roślina zakwita w drugim roku, jednak jest to uzależnione od warunków w jakich się rozwija.
Z pewnością część z nas kojarzy mniszka z wydzielaniem się białawego soku, gdy kwiat zostanie zerwany, jednak dzieje się tak niezależnie od tego jaka część rośliny zostanie uszkodzona. Gdyż każdy jej fragment wydziela mleczny sok, który może zostawić na skórze przebarwienie.
„Dmuchawce, latawce, wiatr…”
Popularne mlecze lubimy zarówno za ich intensywny pełen radości kolor kwiatów, ale również za to, że po przekwitnięciu przekształcają się w „dmuchawce”. Czyli owoce w postaci niełupek z puchem lotnym, które są „pomysłem” mniszka na przemieszczanie się i rozprzestrzenianie. Jednak mniszek nie tylko rozmnaża się skutecznie dzięki rozwiewanym przez wiatr owocom, ale również dzięki częściom korzeni. Najczęściej owoce na swoich puchowych spadochronach przelatują około 200 do 500 metrów, ale rekordziści potrafią pokonać nawet kilka kilometrów. Pojedyńczy kwiatostan może zaś takich owoców wykształcić nawet około 150. Ta wyjątkowa zdolność lotu nasion mniszka zaciekawiła naukowców, którzy wyniki swoich badań opublikowali w czasopiśmie Nature.
Jeżeli pogoda będzie sprzyjać, a więc będzie wystarczająco ciepło i słonecznie, mniszek da obfite pożytki. Jednak, jeśli pogoda będzie słotna, to możemy zaobserwować, że roślina, chroniąc przed deszczem pyłek i nektar, będzie się zamykać. Warto również podkreślić, że cała armia różnych stworzeń będzie korzystała z obecności mniszka. Na liściach mniszka żeruje około 100 gatunków gąsienic motyli, a nasionami żywią się zarówno ptaki i chrząszcze.
Pszczolinki lubią to
Mniszek lekarski jest rośliną, która jeszcze rośnie w naszym polskim krajobrazie dość obficie, ta obfitość sprawia, że jest ona bardzo ważnym źródłem pokarmu dla wielku gatunków pszczół. Jednym z najbardziej licznych rodzajów pszczół dziko żyjących są pszczolinki (Andrena). Ten rodzaj obejmuje w Polsce aż około 90 gatunków pszczół. Zważywszy na fakt, że gatunków pszczół w Polsce jest około 470, to ilość pszczolinek robi wrażenie. Przedstawicielki różnych gatunków tego rodzaju (rodzaje pszczół możesz zobaczyć tutaj) chętnie będą odwiedzały kwiaty mniszka. Dlatego kiedy widzimy zielone łąki upstrzone jaskrawożółym kwieciem mniszka, to są co najmniej dwa powody do radości. Pierwszy z pięknego widoku, drugi z faktu, że to stołówka dla wielu gatunków pszczół, w tym z bogatej rodziny pszczolinkowatych. Ja dałabym radę tych powodów wymienić co najmniej jeszcze klika 😉
Mniszek lekarski, jakie pszczoły ją odwiedzają?
Pszczoły samotnice przylatujące po pyłek: Andera barbilabris (pszczolinka małoglowa), Andrena bicolor (pszczolinka czarnogłowa), Andrena cineraria (pszczolinka niebieskawa), Andrena dorsata (pszczolinka mniszkowo-rzepakowa), Andrena flvipes (pszczolinka pospolita), Andrena gravida (pszczolinka białobrzucha), Andrena haemorrhoa (pszczolinka wiosenna), Andrena minutula (pszczolinka głogowianka), Andrena nigroaenea (pszczolinka piaskowa), Andrena nitida (pszczolinka wierzbowo-rzepakowa), Andrena thoracica, Andrena varians (pszczolinka agrestówka), Halictus confusus (smuklik koniczynowiec), Halictus leucaheneus (smuklik), Halictus maculatus (smuklik plamisty), Halictus rubicundus (smuklik rdzawonogi), Halictus quadricinctus (smuklik wielki), Halictus sexcinctus (smuklik sześciopasy), Halictus tumulorum (smuklik koniczynowiec), Halictus subauratus (smuklik złotawy), Lasioglossum morio (pseudosmuklik przetacznikowiec), Lasioglossum sexnotoatum (pseudosmuklik szparagowiec), Osmia bicolor (murarka leśna), Osmia cornuta (murarka rogata)
Literatura:
- Pogorzelec M., Atlas roślin miododajnych, Wydawnictwo Dragon.
- Sulborska A., Rośliny Pożytkowe, Wydawnictwo Bee&Honey.
- Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.
- Wikipedia – mniszek pospolity
- Tajemnica lotu nasion mniszka
10 komentarzy
Mniszki lekarskie to ciekawe projektoidy pod względem strategii rozmnażania i komplikacjach genetycznych z tym związanych. W ogóle z ich biologii nie da się ich przypisać do jednego gatunku pod względem izolacji krzyżowania się. Co ciekawe skład pyłku jest niepełnowartościowy i np. pszczoły miodne, które żywią się głównie pyłkiem mniszka słabną. Nie wiem jak w przypadku innych pszczół i czy w ogóle było to badane.
Dzięki za tę informację. Podasz link do tych badań na temat pyłku mniszka. A może Ci chodzi o pracę dr. Michała Filipiaka?
Też, ale nie pamiętam czy on podaje przykład mniszka. Przeczytałem to na stronie Randy Olivera stosującego pro-naukowe metody eksperymentalne w hodowli i chowie pszczół miodnych.
https://scientificbeekeeping.com/fat-bees-part-2 i chyba jeszcze jakieś inne artykuły i tam badały konkretne źródła
” Ta wyjątkowa zdolność lotu nasion mniszka zaciekawiła naukowców, którzy wyniki swoich badań opublikowali w czasopiśmie Nature. ”
Link by się przydał.
Pod artykułem są linki dotyczące informacji zawartych w tekście. Nature
Temat ważny, bo idą ciężkie czasy dla pszczół!
Zwłaszcza dzikich. Im więcej każdy z nas się dowie, tym efektywniej możemy im pomagać. Pozdrawiam
W Warszawie przy Metro Centrum co dzień jak wracam z pracy widzę faceta, który mnie zatrzymuje i mówi” Cześć, pogadamy chwilę o pszczołach”. Chyba jest z jakiejś fundacji. Ma nawet strój pszczołopodobny
To najprawdopodobniej osoba ze znanej ekologicznej organizacji. Osobiście nie popieram tej akcji. Jak dla mnie robią trochę rzeczy potrzebnych i mnóstwo niepotrzebnych, a może nawet szkodliwych dla dzikich zapylaczy.
Fiu fiu fiu.. ;->! jak zwykle-zdjęcia „robio robote”,są źródła,nie silisz się na jakieś stylistyczne łamańce czy tam inne feerie ,żeby opisać takie pospolite „nic”,które tylko potem pyli … tak mi pisz,tak mi rób :-))
A info od Dręcza dosyć zaskakujące-przyznaję,że za szczawia człek widział,że „pscoły cosik tam jadły” z tych żółtych kwiatków-ale że może je to wręcz osłabiać.. to w życiu bym nie podejrzewał,tym bardziej takie zmyślne france.. :-\ .
Btw: jakkolwiek dziś 03.04-to na mojej działce jest tak zimno,że pozamykały się nawet krokusy,więc tym bardziej nie grozi mi „żółty najazd”.
Za to widzę już maleńkich przedstawicieli prawdziwej plagi- nagie ślimaki,i niestety,nic tego nie chce żeżreć,ni ptaki,ani jeże- a jak przyszły dziki to opitoliły wszystko,co rosło z cebulek.. dramat.
Spokojnej Wielkanocy- i mokrego poniedziałku