Oset kędzierzawy – Carduus crispus

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: oset kędzierzawy (Carduus crispus)
Okres kwitnienia: czerwiec-wrzesień; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne
Gleba: piaszczysta, wapienna

Charakterystyka

Oset kędzierzawy jest rodzimą rośliną dwuletnią, którą możemy spotkać na przydrożach, w miejscach ruderalnych, suchych zboczach i w zaroślach. Także na terenach kolejowych, ale również innych przekształconych antropogenicznie.

Rodzina astrowatych (Asteraceae) jest bogato reprezentowana w naszej przyrodzie, jest również doceniana przez wiele gatunków dzikich pszczół, które szukają tam pyłku i nektaru.

Pokrój rośliny jest wzniesiony, wysokość sięga do 150 cm. Roślina ma bardzo ciekawą łodygę, którą określa się jako wcinano-kolczasto-skrzydełkowatą, jedynie pod kwiatostanami wygląda inaczej. Pęd się rozgałęzia, a pokryty jest niemal cały kutnerem. Liście również pokryte z rzadka włoskami, ale jak to bywa z wiekiem… łysiejąca 😉 . W zależności od położenia na łodydze liście będą dolne pierzasto-dzielne, górne zatokowo-klapowane. Nie można zapomnieć o charakterystycznej cesze liści ostu, a mianowicie o tym, że brzegami są silnie kolczaste. Kolce te są stosunkowo miękkie, co może być cechą diagnostyczną, gdyż u podobnego ostrożnia błotnego są one sztywne.

Kwiaty różowe zebrane w duże, kuliste koszyczki w okrywie o nieco odgiętych listkach i ta cecha może nam pomóc, kiedy będziemy mieli problem z identyfikacją rośliny. Koszycki wyrastają w niewielkich skupiskach. Kwiaty są siedzące, wyrastają na wierzchołkach pędów. Nasiona są wyposażone w puch, tzw. aparat lotny i są rozsiewane przez wiatr.

Rodzaj oset (Carduus)

Osty są bardzo ważne dla naszych zapylaczy. Lubią kwiaty tych roślin odwiedzać murarki (Osmia), miesierki (Megachile), smukliki (Halictus). Niektóre dzikie zapylacze nawet swoje nazwy gatunkowe mają związane właśnie z tym rodzajem botanicznym, np. murarka ostówka (Osmia niveata) i rusałka osetnik (Rusałka osetnik (Vanessa cardui). Zwykle warto chwilę przy tej roślinie pozostać, aby za chwilę zjawił się jakiś zapylacz. Zdecydowanie gdzieś w ramach ogrodu warto, któryś z ostów posadzić, dla pszczół, dla satysfakcji karmienia dzikich zapylaczy i na pohybel wyłącznie grzecznych i uporządkowanych ogrodów 😉

Dumny i piękny

Tego lata spotkałam wyjątkowy egzemplarz ostu kędzierzawego, który rósł dumnie i bujnie pośrodku, najprawdopodobniej uprawy ekologicznej, gdyż na polu tym chwastów było co niemiara. Bardzo zaś zaaferowana po kwiatach biegała pszczoła miodna ciesząca się, póki co na wyłączność, tym wyjątkowym w swych rozmiarach egzemplarzem.

Roślina nie znosi cienia, lubi być skąpana w słońcu. Na tym polu miała ten warunek spełniony. Nowe tereny oset zdobywa dzięki waitrosiewności, to siła wiatru niesie puchowe spadochrony, a gdy nasionko spadnie na teren dość wilgotny i nasłoneczniony, to jest szansa, że znajdzie ta dom.

Oset kędzierzawy, jakie pszczoły go odwiedzają?

Pszczoły samotne przylatujące po pyłek: Heriades truncorum (wałczatka dwuguzka), Megachile lagopoda (miesierka chabrówka), Osmia niveata (murarka ostówka), Osmia leaiana (murarka ostrożeniówka), Osmia spinulosa (murarka kolczasta)

Literatura:

1. Pogorzelec M., Atlas roślin miododajnych, Wydawnictwo Dragon.
2. Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.