Mamrzyca północna (Epeolus variegatus) to mała kolorowa pszczoła, dość łatwa do rozpoznania w terenie. Podobne do niej gatunki są rzadkie, więc ryzyko pomylenia jej z czymś innym jest niskie. Aczkolwiek należy mieć w pamięci, że jest taka możliwość 😉 Kontrastowe ubarwienie sprawia, że jest charakterystyczna i łatwa do zauważenia. Chociaż przy małym rozmiarze – trzeba dobrze takiej pszczoły poszukać.
Mamrzyca północna (Epeolus variegatus) – podstawowe dane*
* Dział dotyczący oznaczania przygotowany we współpracy z Darkiem Ogrodnikiem, który oznacza żądłówki na Dzikich zapylaczach. Sekcja ta ma na celu ułatwienie amatorskiej obserwacji pszczół.
| Nazwa gatunkowa: | mamrzyca północna (Epeolus variegatus) |
| Rodzina: | pszczołowate (Apidae) |
| Rodzaj: | mamrzyca (Epeolus) |
| Liczebność: | pospolity |
| Występowanie: | powszechne |
| Długość ciała: | 6-8 mm |
| Czas lotu: | lipiec-wrzesień |
| Gniazdowanie: | w ziemi, w gniazdach gatunku żywicielskiego |
| Pszczoła pasożytnicza | pasożytuje na lepiarce jedwabniczce (Colletes daviesanus), lepiarce kocankowej (Colletes fodiens), lepiarce wąskopasej (Colletes similis) |
| Charakterystyczne cechy: | osobniki obu płci mają liczne plamy białych spilśnionych włosków. Ubarwienie samca i samicy różni się nieznacznie tym, że u samicy przeważa kolor czerwony; podobny gatunek Epeloides cruciger ma krótki i tępo zakończony odwłok |
Samiec 
Samica
Tryb życia
Mamrzyca północna (Epeolus variegatus) prowadzi tryb życia, który w ludzkiej ocenie może wydawać się niewłaściwy. Otóż jest pszczołą pasożytniczą. Pasożytuje w gniazdach lepiarek, jak: lepiarką jedwabniczka (Colletes daviesanus), lepiarka kocankowa (Colletes fodiens), lepiarka wąskopasa (Colletes similis). Szczegóły dotyczące składania jaj oraz jej rozwoju larwalnego nie zostały jeszcze poznane.
Gdzie można ją spotkać?
Ze względu na gospodarzy mamrzyca północna (Epeolus variegatus) związana jest z piaszczystymi, glinianymi siedliskami, obszarami ruderalnymi, ale znajdziemy ją także w parkach czy ogrodach. Lata od lipca do września. W ciągu roku pojawia się jedno pokolenie.
Odwiedzane kwiaty roślin
Jako pszczoła pasożytnicza, która nie prowiantuje gniazda, nie jest związana z określonymi gatunkami roślin. Najczęściej jednak spotkać ją można na wrotyczu pospolitym czy starcu Jakubku, ale odwiedza też chętnie kwiaty innych roślin, jak krwawnik, jaskier rozłogowy, ostrożeń polny, brodawnik, goryczel, macierzanka, marchew zwyczajna, koniczyna polna.
Odpoczynek
Jak inne dzikie pszczoły, mamrzyce są nieaktywne w nocy oraz deszczowe, chłodne i zbyt upalne dni. Przyczepiają się wtedy do źdźbeł trawy, trzymając się ich żuwaczkami. Podkurczają nogi, zawisając w tej oryginalnej pozycji.
Mamrzyca północna (Epeolus variegatus) – urocze maleństwo
W zeszłym roku miałam przyjemność spotkać ją w chłodny dzień i obejrzeć dokładnie biorąc do ręki. Chyba właśnie wtedy skradła mi serce ta nietypowo wyglądająca pszczoła.
Źródła i dodatkowa lektura:
- S.J. Falk, Field Guide to the Bees of Great Britain and Ireland, London 2016.
- Paul Westrich: Wildbienen Deutschlands, Stuttgart 2018.
- H. Wiesbauer, Wilde Bienen: Biologie – Lebensraumdynamik am Beispiel Österreichs – Artenporträts, Stuttgart 2017.
- Heiko Bellmann, Błonkówki. Przewodnik entomologa, Warszawa 2011.
Oznaczenie owadów:
Darek Ogrodnik
