Starzec Jakubek – Jacobaea vulgaris Gaertn.

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: starzec Jakubek (Jacobaea vulgaris Gaertn.)
Okres kwitnienia: czerwiec-sierpień; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne
Gleba: kamienista

„Niebezpieczny starzec z łąk” bardzo mi się spodobał tytuł artykułu, który porusza kwestię toksyczności starca Jakubka. Jednak na szczęście nie mam koni, nie mam nawet też kuców i nie planuję leczyć się za pomocą tej rośliny, co powoduje, że nie obawiam się starca z łąk 🙂 Jednego już starca, a mianowice wiosennego, bliskiego krewnego starca Jakubka, miałam okazję poznać i również dobrze to wspominam.

Charakterystyka

Starzec Jakubek jest rośliną dwuletnią lub wieloletnią nalężąca do rodziny astrowatych (Asteraceae). Jest rośliną, którą można spotkać pospolicie na łąkach, pastwiskach, murawach, przydrożach, skrajach pól, zaroślach. Lubi rosnąć na świeżo wzruszonej ziemi, nie potrzebuje też zbyt wiele wilgoci, a właśnie przez to, że kopyta końskie wzruszały glebę i sprawiały jej przesuszenie, to starzec Jakubek lubił się pojawiać, jako niepożądany gość na terenach, gdzie obecne były te zwierzęta.

Roślina wykształca krótkie i grube kłącze. Pokrój rośliny sięga do 100 cm wysokości. Łodyga jest wzniesiona, rozgałęziona, sięgająca gałązkami ku górze. Pęd może być nagi lub wełnisto owłosiony, zdarza się również że łodyga może być czerwono nabiegła. Liście – te odziomkowe i dolne w kształcie lirowate, zaś górne są pierzastodzielne. Gdy są młode są pajęczynowato owłosione, potem tracą tę pajęczynkę na rzecz nagości 🙂

Kwiaty to koszyczki o średnicy 1,5 – 2 cm, wraz z innymi, licznymi tworzą wiechę. Kwiaty są żółte, te brzeżne języczkowate, zdarza się choć bardzo rzadko, że nie występują w ogóle, wewnętrzne są rurkowate.

Starzec i motyle

Jest to bardzo ważna, bo jedyna, roślina pokarmowa dla gąsienic proporzycy marzymłódki (Tyria jacobaeae). Nawet jej nazwa łacińska jasno wskazuje, z jaką rośliną jest ściśle związana. Gąsienica absorbuje truciznę z rośliny, sama staje się trująca, co mocno zniechęca ptaki przed jej konsumowaniem.

Również motyle, które potrzebują nektaru, będą często pojawiać się na kwiatach starca. Dlatego ten „chwast” jest ważny dla ekosystemu, zapewniając pokarm dzikim poszczołom, motylom – zarówno gdy są na etapie rozwojowym gąsienicy oraz jako już wpełni rozwinięte osobniki, czyli imagines. A więc dajmy żyć „chwastom”. Ich obecność zapewnia i wzbogaca bioróżnorodność.

Dziękuję Magdalenie Jędro za możliwość wykorzystania zdjęć proporzycy marzymłódki.

Literatura:

1. Dautheville A., Sekrety roślin. Przyroda uchyla listka tajemnicy, Wydawnictwo Literackie.
2. Fletcher N., Kieszonkowy atlas kwiatów dziko rosnących, Wydawnictwo Solis.
3. Nawara Z., Rośliny łąkowe, Warszawa 2006.