Informacje ogólne

Nazwa gatunku: tojeść pospolita (Lysimachia vulgaris L.)
Okres kwitnienia: czerwiec – sierpień; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek
Stanowisko: słoneczne, półcieniste
Gleba: wilgotna

Jeżeli chcielibyśmy zaprosić do swojego ogrodu pszczoły o wdzięcznej nazwie rodzajowej – skrócinka Macropis sp., a mamy oczko wodne, staw choćby niewielki, to można obsadzić go tojeścią pospolitą lub kropkowaną, gdyż są to bardzo ważne rośliny pokarmowe pszczół z tego rodzaju. A obsadzenie rabat bylinowych, czy fragmentów pod drzewami oraz oczek wodnych da wspaniały efekt, gdyż tojeść pięknie kwitnie złotawożółtym kolorem.

Charakterystyka

Tojeść pospolita należy do rodziny pierwiosnkowatych Primulaceae. Jest rośliną wieloletnią, w naturalnych siedliskach odnajdziemy ją wśród wysokiej roślinności wilgotnych łąk czy torfowisk. Zasiedla również brzegi zbiorników wodnych, strumieni, wilgotnych zarośli oraz szuwary.

Bylina ma pełzające kłącze, dzięki któremu może się rozmnażać również wegetatywnie i co czyni ją rośliną miejscami ekspansywną. Łodyga jest wzniesiona, rozgałęziona, w górnej części omszona, dorastająca do 120 – 150 cm wysokości. Liście podłużniejajowate, ostro zakończone, długości do 10 cm. Wyrastają w części dolnej pędu w okółkach po 3-4, w górnej części zaś naprzeciwlegle.

tojeść pseudosmuklik
A to zdjęcie, które świadczy, że z pszczołami to nigdy nic nie wiadomo 😉 Wspominałam, że widząc na tojeści pszczołę prawie bez pudła można stwierdzić, że to pszczoła z rodzaju skrócinka. Tymczasem okazało się, że po pyłek na tę roślinę przylatuje jeszcze jakiś gatunek pseudosmuklika (fot. YT Dzikie Pszczoły)

Kwiaty zebrane w wiechę, wyrastają z kątów liści łodygowych na szypułkach o długości 7-10 mm. Kwiaty są w kolorze żółtym, o średnicy o 1,5-2 cm. Składają się z pięciu owalnych płatków, korona jest obrzeżona działkami kielicha. Warto zwrócić uwagę na krawędzie działek kielicha, dla mnie stanowi to podpowiedź czy mam do czynienia z tojeścią pospolitą czy bardzo do niej podobną, ale dużo rzadziej spotykaną, tojeścią kropkowaną (Lysimachia punctata). Krawędzie działek kielicha u tojeści pospolitej są czerwone, czego nie obserwujemy u tojeści kropkowanej. Pyłek tego gatunku stanowi również pożywienie dla skrócinek, a także pseudosmuklików. Z tojeści skrócinki również pozyskują olej, a do czego im służy można przeczytać w Kasi artykule o tym rodzaju pszczół.

Co ma piernik do wiatraka, czyli o związku tojeści i łosi

Przyjmijmy scenariusz, w którym dzielna skrócinka całkiem nieświadomie i jakby przypadkiem dokonała zapylenia tojeści pospolitej. Na znamieniu słupka znalazło się dzięki pszczole ziarno pyłku z innej rośliny tego gatunku. Następnie kiełuje ono i przez łagiewkę pyłkową zdążają sobie pleminiki wprost ku woreczkowi zalążkowemu. Tam jedna z komórek plemnikowych łącząc się z komórką jajową stworzy zygotę. Zaś drugi plemnik połączy się z komórką centralną i wytworzy się bielmo, które będzie w zależności od tego, czy jest to roślina jednoliścienna czy dwuliścienna pełniłć nieco inne funkcje. Efektem tych różnorakich przemian jest nasiono. Roślina już odniosła częściowy sukces, została zapylona, wytworzyła nasiona, co dalej, aby proces rozprzestrzeniania się rośliny mógł zostać zwieńczony pełnym sukcesem i nasionko sobie gdzieś wzeszło. I tutaj jest miejsce dla naszego łosia, pięknego przedstawiciela rodziny jeleniowatych. Okazuje się, że może on brać udział w rozsiewaniu się tej rośliny.

Dzięki tym zwierzętom dochodzi do zoochorii (zwierzęcosiewność), a jeszcze szczegółowiej do endozoochorii (nasiona przeważnie wnikają do układu pokarmowego poprzez konsumowanie owoców i nasion). Naukowcy zbadali 600 odchodów łosi, chcieli potwierdzić hipotezę, że zwierzęta biorą udział w rozsiewaniu nasion nie tylko jedząc owoce, ale również spożywając liście i pędy. W badanych odchodach stwierdzono obecność nasion właśnie m.in. tojeści pospolitej, a tkaże krwawnicy pospolitej, tym samym udowodniono, że rośliny mogą rozsiewać się nie tylko kusząc owocami, ale także pożywnymi liśćmi.

Im więcej biomasy tych roślin zjadały łosie, tym więcej z ich odchodów wyrastało siewek.

https://www.biol.uw.edu.pl

Ps Kupy łosia i Piotr Horzela

Abym mogła zobrazować materiałem zdjęciowym tę część łosiową artykułu udałam się do pewnego źródła, mojego Sąsiada z Borów Tucholskich (odkrycie tego zacnego sąsiedztwa było jedną z radośniejszych niespodzianek). Sąsiadem tym jest Piotr Horzela, osoba, która o lesie wie dużo, jeżeli nie wszystko ;). Tą wiedzą w sposób przystępny i twórczy dzieli się na swoim youtubowym kanale Piotr Horzela – opowiada, na który gorąco zapraszam. Piotrze dziękuję Ci za poświęcenie w szukaniu łosiowych kup, mam u Ciebie dług 😉

Zresztą odchody nie raz były przedmiotem naszych wspólnych rozważań. Gdyż pamiętam, jak znalazłam na swojej działce odchody pełne sierści i kości. Po ożywionej korespondencji smsowej padła diagnoza, to był wilk. Także mam przyjemność do moich sąsiadów zaliczyć nie tylko Piotra, ale i wilka. Prawda, że zacne towarzystwo?

A to prawdopodobnie wilcze odchody (fot. Joanna Roczyńska)

Tojeść pospolita, jakie pszczoły ją odwiedzają?

Pszczoły samotne przylatujące po pyłek: Macropis europaea (skrócinka europejska), Macropis fulvipes (skrócinka żółtonoga)

Literatura:

  1. Kłosowscy S. G., Rośliny wodne i bagienne, Warszawa 2007.
  2. Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.
  3. Dlaczego pokrzywa smakuje łosiowi jesienią? Nie tylko owoc, ale czasem i liść wabi zwierzęta
Tojeść pospolita (Lysimachia vulgaris L.) (źródło YT Kanał Dzikie Pszczoły)
tojeść pospolita
Z pewnością oryginalny w swej urodzie gość na tojeści (fot. YT Dzikie Pszczoły)

Miłość do przyrody od zawsze była we mnie. Dzięki Tacie skupiła się na dzikich pszczołach. Wspólna pasja upowszechniania wiedzy o roślinach pokarmowych pszczół znalazła swój wyraz w prowadzeniu Kanału YT Dzikie Pszczoły. Na stronie zaś tworzę dział Rośliny dla pszczół i wspieram Alicję w upowszechnianiu wiedzy o trzmielach. Opublikowane artykuły

Napisz komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.