Informacje ogólne
Nazwa gatunku: wyka ptasia (Vicia cracca L.)
Okres kwitnienia: lipiec-wrzesień; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne
Gleba: gliniasta, zasobna w azot, próchnicza
Charakterystyka
Jeżeli ten wpis będzie czytał rolnik, proszę, aby mi wybaczył zachwyty nad wyką. Dla osób, które musiały się zmagać z tym chwastem, ten wpis może być obrazoburczy 🙂 Ale jak tu się nie zachwycać tą rośliną z rodziny bobowatych (Fabaceae)i jej pięknymi wąsami. Wyka ptasia dla wielu pszczół staje się okazją do „grzechu” i bandyckich wybryków, ale o tym później. Jak zawsze musimy ją najpierw prześwietlić od „stóp do głów”.
A więc… możemy ją spotkać na przydrożach, w zaroślach, skrajach lasów, łąkach czy polach. Korzeń silny, a na nim brodawki. Łodyga wiotka, pokładająca się, owłosiona, cienka dorastająca do 120 cm. Jeżeli może to się pnie, jeśli zaś nie ma po czym się piąć, będzie się płożyć. Liście ciekawe, a nazwa dość frapująca… nieparzysto-pierzaście złożone z 6 do 12 par listków. Listki są podługowate, a pierwsza ich para oraz listek szczytowy przekształcone są w wąsy czepne. Kwiaty w gęstym gronie wyrastają z jednej strony i osadzone są na szypułce. Na grono przypada od 15 do 40 kwiatów motylkowych, a korona kwiatu jest w kolorze niebieskofioletowym. Owocem jest strąk, jego koniec wieńczy dzióbek, a długość to 10-25 mm, skrywa on w sobie nasiona w kolorze czarnym.
Warto wspomnieć, że wyka ptasia karmi pszczoły zarówno pyłkiem i nektarem.
Jeśli decydujemy się na rozmnażanie wyki, można to uczynić wysiewając nasiona wprost do gruntu od kwietnia do czerwca lub przez podział latem.
Rozbój w biały dzień
A teraz czas na kryminalną opowieść, w której występują rabujący, obrabowani i przypadkowi przechodnie, niecnie korzystający z nadążającej się okazji. A wszystko związane jest ze specyfiką motylkowej konstrukcji kwiatu i głęboko złożonego na jego dnie skarbu, którym jest sycący nektar. Aby mogło dojść do zapylenia krzyżowego gatunki pszczół o długim języczku, głównie trzmiele, muszą sięgnąć nim do głębi kwiatu. W tym czasie brzuszna strona owada zostanie naznaczona pyłkiem wyki, aby przy kolejnych odwiedzinach innego już kwiatu, pyłek ten osiadł na gotowym do jego przyjęcia słupku. Dokonuje się zapylenie i roślina odnosi korzyść z tych odwiedzin.
Jednak kryterium posiadania długiego aparatu ssącego spełniają przeważnie trzmiele długojęzyczkowe (trzmiel zmienny, ogrodowy i rudy). Co mają począć te trzmiele, które natura wyposażyła w krótszy języczek (trzmiel ziemny i gajowy), a które również mają ochotę na pełen węglowodanów nektar? Im pozostaje wygryzienie w kwiecie otworu i tą drogą dostaną się po ten rodzaj pożytku. Jednak zapylenie nie odbędzie się, gdyż owad nie miał kontaktu z pyłkiem kwiatu. Nastąpiło włamanie do kwiatu. A co wokół wyki robią pszczoły samotne i pszczoły miodne? One również mają ochotę wzmocnić się nektarem. Im pozostaje odnalezienie wygryzionego przez trzmiela otworu i w ten sposób spenetrują wnętrze kwiatu. Ponownie roślina pozostanie obrabowana i nie osiągnie korzyści z odwiedzin pszczół.
Galeria rabusiów
Trzmiele
Pszczoły samotnice
Pszczoła miodna
Wyka ptasia to fantastyczny materiał do bardzo ciekawych obserwacji pszczelego życia. Jednocześnie prezentuje się naprawdę korzystnie, więc może znajdzie uznanie w naszych oczach, by pojawić się w naszym ogrodzie?
Wyka ptasia, jakie pszczoły ją odwiedzają?
Pszczoły samotnice: Amegilla quadrifasciata (porobnica paskowana), Anthophora aestivalis (porobnica czerwcowa), Anthophora retusa (porobnica jasnotowa), Eucera longicornis (kornutka koniczynowa), Halictus subauratus (smuklik złotawy), Hoplitis claviventris (murarka komonicówka), Megachile circumcincta (miesierka długowłosa), Megachile maritima (miesierka wielka), Osmia aurulenta (murarka muszlówka), Osmia caerulescens (murarka lucernowa), Xylocopa valga (zadrzechnia czarnoroga)
Trzmiele: Bombus hortorum (trzmiel ogrodowy), Bombus lapidarius (trzmiel kamiennik), Bombus lucorum (trzmiel gajowy), Bombus pascuroum (trzmiel rudy), Bombus terrestris (trzmiel ziemny)
Literatura:
- Sulborska A., Rośliny Pożytkowe, Wydawnictwo Bee&Honey.
- Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.
