Mierznica czarna – Ballota nigra L.

Informacje ogólne

Nazwa gatunku: mierznica czarna (Ballota nigra L.)
Okres kwitnienia: czerwiec-wrzesień; pożytek pełni lata
Pokarm: pyłek i nektar
Stanowisko: słoneczne, półcieniste
Gleba: żyzne, wapienne

Lubię spotykać mierznicę czarną, bowiem oznacza to zwykle, że spotkam się z moimi ulubionymi puchatymi zwierzętami – trzmielami. Tę roślinę widziałam zarówno na stanowiskach słonecznych, jak i cienistych. I zawsze wokół niej kręciło się mnóstwo trzmieli. Jest to doskonała roślina, która sprawdzi się w ocienionych zaroślach, dzikim miejscu ogrodu. Dzikim, dzięki mniejszej naszej ingerencji w ten zakątek, ale również dzikim, gdyż odwiedzanym przez dzikich zapylaczy. Jeśli roślina ma dostęp do żyznej gleby, może tworzyć lekki chaos pędów, liści i kwiatów. Wyczytałam w jednej z książek określenie mierznicy jako rośliny o niechlujnym pokroju 🙂 i muszę się z tym zgodzić, gdyż faktycznie rozrasta się dość nierównomiernie i chaotycznie.

Charakterystyka

Mierznica czarna jest rośliną wieloletnią z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Siedlisko stanowią przydroża, zarośla, obrzeża lasów. Spotykałam ją również na terenach ruderalnych. Łodyga, którą wykształca ta bylina, jest wzniosła, czterokanciasta, rozgałęziająca się. Pęd ma kolor brunatnoczerwony i jest owłosiony. Pokrój rośliny sięga do 120 cm wysokości. Ulistnienie jest naprzeciwległe, brzegi liści karbowane, kształt blaszki jest sercowato-jajowaty. Liście mają barwę szarozieloną, są obustronnie owłosione i mają ogonki. Rozgniecenie liścia powoduje rozniesienie się nieprzyjemnego zapachu.

Kwiaty są zebrane w okółki, u szczytu rośliny bardzo gęste, wyrastają w kątach liści. Kwiaty są grzbieciste, o barwie fioletoworóżowej. Podobnie jak inne części rośliny kielich jest owłosiony, rurkowato-lejkowaty. Górna warga korony kwiatu jest również owłosiona, choć raczej delikatnie i miejscami. Pod nią kryją się pylniki, o które ociera się owad penetrujący wnętrze kwiatu w poszukiwaniu nektaru. Korona kwiatu ma długość 1,2-1,5 cm.

Nazwa rośliny jest związana z czarnym kolorem, który mierznica przybiera po ususzeniu.

Mierznica czarna, jakie pszczoły ją odwiedzają?

Pszczoły samotne przylatujące po pyłek: Anthidium manicatum (makatka zbójnica), Anthophora crassipes, Anthophora furcata (porobnica drewniarka), Anthophora pubescens (porobnica opylona), Anthophora quadrimaculata (porobnica ruda), Rophites quinquespinosus (wigorczyk włochaty)

Literatura:

1. Fletcher N., Kieszonkowy atlas kwiatów dziko rosnących, Wydawnictwo Solis.
2. Westrich P., Wildbienen Deutschlands, Stutgart 2018.

Kasiu, dziękuję za udostępnienie zdjęć pszczół samotnych. Alicjo, dziękuję Tobie także – za oznaczenie trzmieli.